توضیحات قانون

متن کامل قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همراه با اصلاحات سال 8631
اصل 8
حکومت ایران جمهوری اسلامی است که ملت ایران، بر اساس اعتقاد دیرینه اش به حکومتت حتو ع عت
قرآن، در پی انقلاب اسلامی پیرعزمن ختود بته رریتری مرجتل عاریقت ر قلیت آیت تالله ارعظمتی امتاخ خمینتی، در
رمه پرسی درم ع یازدرم فرعردین متا یته رت ار ع سیوت ع پنوتا ع ررتت روتری امرتی برابتر بتا اع ع دعخ
جمادی الاعری سا یه ر ار ع سیو ع نود ع نه روری قمری با اکثریت ۸۹٫۲ ٪ کلیه کرانی که حتو ریی دااتتن ،
به آن ریی مثیت داد.
اصل ۲
جمهوری اسلامی، نظامی است بر پایه ایمان به :
.1 خ ای یکتا )لا اره الا الله( ع اختواص حاکمیت ع رریل به اع ع ر عخ رلیم در برابر امر اع.
.2 عحی ارهی ع نقش بنیادی آن در بیان قوانین.
.3 معاد ع نقش سازن آن در سیر کاملی انران به سوی خ ا.
.4 ع خ ا در خلقت ع رریل.
.5 امامت ع رریری مرتمر ع نقش اساسی آن در اعخ انقلاب اسلاخ.
.6 کرامت ع ارزش عالای انران ع آزادی ویخ با مرئوریت اع در برابر خ ا، که از را :
اجتهاد مرتمر فقهای جامل ارررایط بر اساس کتاب ع سنت معوومین سلاخ الله علیهم اجمعین، -
استفاد از علوخ ع فنون ع وارب پیررفته برری ع لاش در پیریرد آنها، -
نفی رر گونه ستمگری ع ستم کری ع سلطه گری ع سلطه پذیری، -
قرط ع ع ع استقلا سیاسی ع اقتوادی ع اجتماعی ع فررنگی ع رمیرتگی ملی را أمین می کن .
اصل 6
دعرت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به ار اف مذکور در اصل دعخ، رمته امکانتاخ ختود را
برای امور زیر به کار برد:
.1 ایواد محیط مراع برای را فضایل اخلاقی بر اساس ایمان ع قتوی ع میتارز بتا کلیته مظتارر فرتاد ع
یاری.
.2 بالا بردن سطح آگاری رای عمومی در رمه زمینه رای با استفاد صحیح از مطیوعاخ ع رسانه رای گرعرتی
ع عسایل دیگر.
.3 آموزش ع پرعرش ع ربیت ب نی رایگان برای رمه در ماخ سطوح، ع رهیل ع عمیم آموزش عاری.
.4 قویت رعح بررسی ع تیل ع ابتکار در ماخ زمینه رای علمی، فنی، فررنگتی ع استلامی از یریتو أستی
مراک حقیو ع رویو محققان.
.5 یرد کامل استعمار ع جلوگیری از نفوذ اجانب.
.6 محو رر گونه استی اد ع خودکامگی ع انحواریلیی.
.7 أمین آزادی رای سیاسی ع اجتماعی در ح عد قانون.
.8 مرارکت عامه مردخ در عیین سرنوات سیاسی، اقتوادی، اجتماعی ع فررنگی خویش.
.9 رفل یعیضاخ نارعا ع ایواد امکاناخ عادلانه برای رمه، در ماخ زمینه رای مادی ع معنوی.
.11 ایواد نظاخ اداری صحیح ع حذف رکیلاخ غیر ضرعر.
.11 قویت کامل بنیه دفاع ملی از یریو آموزش نظامی عمومی برای حفظ استقلا ع مامیتت ارضتی ع نظتاخ
اسلامی کرور.
.12 پی ری ی اقتوادی صحیح ع عادلانه بر ییو ضوابط اسلامی جهت ایواد رفا ع رفل فقتر ع بریترف ستاختن
رر نوع محرعمیت در زمینه رای غذیه ع مرکن ع کار ع به اات ع عمیم بیمه.
.13 أمین خودکفایی در علوخ ع فنون صنعت ع کراعرزی ع امور نظامی ع مانن اینها.
.14 أمین حقوق رمه جانیه افراد از زن ع مرد ع ایواد امنیت قضایی عادلانه برای رمه ع راعی عموخ در برابتر
قانون.
.15 وسعه ع حکیم برادری اسلامی ع عاعن عمومی بین رمه مردخ.
.16 نظیم سیاست خارجی کرور بر اساس معیاررای اسلاخ، عه برادرانه نریت به رمته مرتلمان ع حمایتت
بی دریغ از مرتضعفان جهان.
اصل ۴
کلیه قوانین ع مقرراخ م نی، ج ایی، ماری، اقتوادی، اداری، فررنگی، نظامی، سیاسی ع غیر اینهتا بایت بتر
اساس موازین اسلامی باا . این اصل بر ایلاق یا عموخ رمه اصو قانون اساسی ع قوانین ع مقرراخ دیگر حاکم است
ع رخیص این امر بر عه فقهاء اورای نگهیان است.
اصل ۵
در زمان غییت حضرخ عری عور )عول الله عاری فرجه(، در جمهوری اسلامی ایران علایتت امتر ع امامتت
امت بر عه فقیه عاد ع با قوی، آگا به زمان، اواع، م یر ع م بر است که ییو اصل یه صت ع رفتتم عهت دار
آن می گردد.
)اصل سابق: در زمان غییت حضرخ عری عور )عول الله عاری فرجه(، در جمهوری استلامی ایتران علایتت
امر ع امامت امت بر عه فقیه عاد ع با قوی، آگا به زمان، اواع، م یر ع م بر است، کته اکثریتت متردخ اع را بته
رریری اناخته ع پذیرفته باان ع در صور ی که ریچ فقیهی دارای چنین اکثریتی نیاا رریتر یتا اتورای رریتری
مرکب از فقهای عاج ارایط بالا ییو اصل یکو ع رفتم عه دار آن می گردد.(
اصل 3
در جمهوری اسلامی ایران امور کرور بای به ا کاء آراء عمومی ادار اود، از را انتخابتاخ: انتختاب ریتی
جمهور، نماین گان مول اورای اسلامی، اعضای اورارا ع نظایر اینها، یا از را رمه پرسی در مواردی کته در اصتو
دیگر این قانون معین می گردد.
اصل ۷
اورارا، مول اتورای استلامی، ،» ااعررم فی الامر « ع » ع امررم اوری بینهم « : ییو دستور قرآن کریم
اورای استان، اهرستان، اهر، محل، بخش، رعستا ع نظایر اینها از ارکان ومیم گیری ع ادار امور کرتورن . متوارد،
یرز رکیل ع ح عد اختیاراخ ع عظایف اورارا را این قانون ع قوانین ناای از آن معین می کن .
اصل 1
در جمهوری اسلامی ایران دعوخ به خیر، امر به معرعف ع نهی از منکر عظیفه ای است رمگانی ع متقابل بر
عه مردخ نریت به یک یگر، دعرت نریت به مردخ ع مردخ نریت به دعرت. اترایط ع حت عد ع کیفیتت آن را قتانون
.» ع ارموُمنون ع ارموُمناخ بعضهم اعریاء بعض یأمرعن بارمعرعف ع ینهون عن ارمنکر « . معین می کن
اصل ۹
در جمهوری اسلامی ایران، آزادی ع استقلا ع عح خ ع مامیت اراضی کرور از یک یگر فکیه ناپذیرن ع
حفظ آنها عظیفه دعرت ع آحاد ملت است. ریچ فرد یا گرع یا مقامی حو ن ارد به ناخ استفاد از آزادی، بته استتقلا
سیاسی، فررنگی، اقتوادی، نظامی ع مامیت ارضی ایران کمترین خ اه ای عارد کن ع ریچ مقامی حو ن ارد به ناخ
حفظ استقلا ع مامیت ارضی کرور آزادی رای مررعع را، رر چن با عضل قوانین ع مقرراخ، سلب کن .
اصل 8۱
از آنوا که خانواد عاح بنیادی جامعه اسلامی است، رمه قوانین ع مقرراخ ع برنامه ری ی رای مربوط بایت
در جهت آسان کردن رکیل خانواد ، پاس اری از ق است آن ع استواری رعابط ختانوا دگی بتر پایته حقتوق ع اختلاق
اسلامی باا .
اصل 88
رمه مرتلمانان یته امتت انت ع دعرتت » ان رذ امتکم امة عاح ة ع ینا ربکم فاعی عن « به حکم آیه کریمه
جمهوری اسلامی ایران موضف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف ع ا حاد ملل اسلامی قرار در ع کواتش بته
عمل آعرد ا عح خ سیاسی، اقتوادی ع فررنگی جهان اسلاخ را حقو بخر .
اصل 8۲
دین رسمی ایران، اسلاخ ع مذرب جعفری اثنی عرری است ع این اصل اری الابت غیتر قابتل غییتر استت ع
مذارب دیگر اسلامی اعم از حنفی، اافعی، مارکی، حنیلی ع زی ی دارای احتراخ کامل ررتن ع پیرعان ایتن متذارب
در انواخ مراسم مذریی، ییو فقه خوداان آزادن ع در علیم ع ربیت دینی ع احوا اخویه )ازدعاج، یتلاق، ار ع
عصیت( ع دعاعی مربوط به آن در دادگا را رسمیت دارن ع در رر منطقه ای که پیرعان رر یه از این مذارب اکثریت
دااته باان ، مقرراخ محلی در ح عد اختیاراخ اورارا بر ییو آن مذرب خوار بود، با حفظ حقتوق پیترعان ستایر
مذارب.
اصل 86 رسمیت اقلیت ها -
ایرانیان زر رتی، کلیمی ع مریحی نها اقلیت رای دینی اناخته می اون که در حت عد قتانون در انوتاخ
مراسم دینی خود آزادن ع در احوا اخویه ع علیماخ دینی بر ییو آیین خود عمل می کنن .
اصل 8۴
لا ینهاکم الله عن ار ین رم یقا لوکم فی ار ین ع رم یخرجوکم من دیتارکم ان یترعرم « به حکم آیه اریفه
دعرت جمهوری اسلامی ایران ع مرتلمانان موظفنت نرتیت بته افتراد غیتر » ع قرطوا اریهم ان الله یحب ارمقرطین
مرلمان با اخلاق حرنه ع قرط ع ع اسلامی عمل نماین ع حقوق انرانی آنان را رعایت کنن . ایتن اصتل در حتو
کرانی اعتیار دارد که بر ض اسلاخ ع جمهوری اسلامی ایران ویئه ع اق اخ نکنن .
اصل 8۵
زبان ع خط رسمی ع مرترک مردخ ایران فارسی است. اسناد ع مکا یاخ ع متون رسمی ع کتب درسی بایت
با این زبان ع خط باا عری استفاد از زبان رای محلی ع قومی در مطیوعاخ ع رسانه رای گرعرتی ع ت ری ادبیتاخ
آنها در م ارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
اصل 83
از آنوا که زبان قرآن ع علوخ ع معارف اسلامی عربی است ع ادبیاخ فارسی کاملاً بتا آن آمیختته استت ایتن
زبان بای پ از دعر ابت ایی ا پایان دعر متوسطه در رمه کلاس را ع در رمه راته را ری اود.
اصل 8۷
می ی اریخ رسمی کرور رورخ پیامیر اسلاخ )صلی الله علیه ع آره ع سلم( است ع اریخ روتری امرتی ع
روری قمری رر دع معتیر است، اما مینای کار اداراخ دعرتی روری امری است. عطیل رسمی رفتگی رعز جمعته
است.
اصل 81 پرچم -
الله « پرچم رسمی ایران به رنگ رای سی ع سفی ع سرخ با علامت مخوتوص جمهتوری استلامی ع اتعار
است. » اکیر
اصل 8۹ برابری قومی -
مردخ ایران از رر قوخ ع قییله که باان از حقوق مراعی برخوردارن ع رنگ، نژاد، زبان ع مانن اینهتا ستیب
امتیاز نخوار بود.
اصل ۲۱ یکسانی زن و مرد طبق اسلام -
رمه افراد ملت اعم از زن ع مرد یکران در حمایت قتانون قترار دارنت ع از رمته حقتوق انرتانی، سیاستی،
اقتوادی، اجتماعی ع فررنگی با رعایت موازین اسلاخ برخوردارن .
اصل ۲8 حقوق زنان -
دعرت موظف است حقوق زن را در ماخ جهاخ با رعایت موازین اسلامی ضمین نمای ع امور زیتر را انوتاخ
در :
.1 ایواد زمینه رای مراع برای را اخویت زن ع احیای حقوق مادی ع معنوی اع.
.2 حمایت مادران، بارخووص در دعران بارداری ع حضانت فرزن ، ع حمایت از کودکان بی سرپرست.
.3 ایواد دادگا صارح برای حفظ کیان ع بقای خانواد .
.4 ایواد بیمه خاص بیوگان ع زنان سارخورد ع بی سرپرست.
.5 اعطای قیمومت فرزن ان به مادران اایرته در جهت غیطه آنها در صورخ نیودن عری ارعی.
اصل ۲۲
حیثیت، جان، ما ، حقوق، مرکن ع اغل ااخاص از عرض موون است مگر در مواردی که قانون وتوی
کن .
اصل ۲6 منع تفتیش عقاید -
فتیش عقای ممنوع است ع ریچ ک را نمی وان به صرف دااتن عقی ای متورد عترض ع موُاختذ قترار
دارد.
اصل ۲۴
نرریاخ ع مطیوعاخ در بیان مطارب آزادن مگر آن که مخل به میانی اسلاخ یا حقوق عمومی باا . فویل
آن را قانون معین می کن .
اصل ۲۵
بازرسی ع نرسان ن نامه را، ضیط ع فاش کردن مکارماخ لفنی، افرای مخابراخ لگرافی ع لک ، سانرتور،
ع خ مخابر ع نرسان ن آنها، استراق سمل ع رر گونه ور ممنوع است مگر به حکم قانون.
اصل ۲3
اح اب، جمعیت را، انومن رای سیاسی ع صنفی ع انومن رای اسلامی یا اقلیت رتای دینتی اتناخته ات
آزادن ، مررعط به این که اصو استقلا ، آزادی، عح خ ملی، موازین اسلامی ع استاس جمهتوری استلامی را نقتض
نکنن . ریچ ک را نمی وان از ارکت در آنها منل کرد یا به ارکت در یکی از آنها مویور ساخت.
اصل ۲۷
رکیل اجتماعاخ ع رارپیمایی را، ب عن حمل سلاح، به ارط آن که مخل به میانی اسلاخ نیاا آزاد است.
اصل ۲1
رر ک حو دارد اغلی را که ب ان مایل است ع مخارف اسلاخ ع موارح عمتومی ع حقتوق دیگتران نیرتت
برگ ین . دعرت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مراغل گوناگون، برای رمه افراد امکان ااتغا به کتار ع اترایط
مراعی را برای احراز مراغل ایواد نمای .
اصل ۲۹
برخورداری از أمین اجتماعی از نظر بازنررتگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی سرپرستی، دررا مان گی،
حواد ع سوانح، نیاز به خ ماخ به ااتی درمانی ع مراقیت رای پ اکی به صورخ بیمه ع غیر ، حقی است رمگتانی.
دعرت موظف است ییو قوانین از محل درآم رای عمومی ع درآم رای حاصل از مرارکت مردخ، خت ماخ ع حمایتت
رای ماری فوق را برای یه یه افراد کرور أمین کن .
اصل 6۱
دعرت موظف است عسایل آموزش ع پرعرش رایگان را برای رمه ملت ا پایان دعر متوسطه فرارم ستازد ع
عسایل حویلاخ عاری را ا سر ح خودکفایی کرور به یور رایگان گرترش در .
اصل 68
دااتن مرکن متناسب با نیاز، حو رر فرد ع خانواد ایرانی است. دعرت موظف است با رعایت اعرویت برای
آنها که نیازمن رن به خووص رعستانرینان ع کارگران زمینه اجرای این اصل را فرارم کن .
اصل 6۲
ریچ ک را نمی وان دستگیر کرد مگر به حکم ع ر ییی که قانون معتین متی کنت . در صتورخ بازدااتت،
موضوع ا هاخ بای با ذکر دلایل بلافاصله کتیاً به متهم ابلاغ ع فهیم اود ع ح اکثر ظرف م خ بیرت ع چهار ستاعت
پرعن مق ما ی به مراجل صارحه قضایی ارسا ع مق ماخ محاکمه، در اسرع عقت فرارم گردد. متخلف از ایتن اصتل
ییو قانون موازاخ می اود.
اصل 66
ریچ ک را نمی وان از محل اقامت خود یعی کرد یا از اقامت در محل مورد علاقه اش ممنوع یا به اقامتت
در محلی مویور ساخت، مگر در مواردی که قانون مقرر می دارد.
اصل 6۴
دادخواری حو مرلم رر فرد است ع رر ک می وان به منظور دادختواری بته دادگتا رتای صتارح رجتوع
نمای . رمه افراد ملت حو دارن این گونه دادگا را را در دسترس دااته باان ع ریچ ک را نمی وان از دادگاری که
به موجب قانون حو مراجعه به آن را دارد منل کرد.
اصل 6۵
در رمه دادگا را یرفین دعوی حو دارن برای خود عکیل انتخاب نماین ع اگتر وانتایی انتختاب عکیتل را
ن ااته باان بای برای آنها امکاناخ عیین عکیل فرارم گردد.
اصل 63
حکم به موازاخ ع اجراء آن بای نها از یریو دادگا صارح ع به موجب قانون باا .
اصل 6۷ اصل برائت -
اصل، برائت است ع ریچ ک از نظر قانون مورخ اناخته نمی اود، مگر این کته جترخ اع در دادگتا صتارح
ثابت گردد.
اصل 61 منع شکنجه -
ررگونه اکنوه برای گرفتن اقرار ع یا کرب ایلاع ممنوع است. اجیار اخص به اهادخ، اقرار یتا ستوگن ،
مواز نیرت ع چنین اهادخ ع اقرار ع سوگن ی فاق ارزش ع اعتیار است. متخلف از این اصتل ییتو قتانون موتازاخ
می اود.
اصل 6۹
رته حرمت ع حیثیت کری که به حکم قانون دستگیر، بازداات، زن انی یا یعی ا ، به رر صورخ کته
باا ممنوع ع موجب موازاخ است.
اصل ۴۱
ریچ ک نمی وان اعما حو خویش را عسیله اضرار به غیر یا واعز به منافل عمومی قرار در .
اصل ۴8
ابعیت کرور ایران حو مرلم رر فرد ایرانی ع دعرت نمی وان از ریچ ایرانی ستلب ابعیتت کنت ، مگتر بته
درخواست خود اع یا در صور ی که به ابعیت کرور دیگری درآی .
اصل ۴۲
ا یاع خارجه می وانن در ح عد قوانین به ابعیت ایتران در آینت ع ستلب ابعیتت ایتن گونته ااتخاص در
صور ی ممکن است که دعرت دیگری ابعیت آنها را بپذیرد یا خود آنها درخواست کنن .
اصل ۴6
برای أمین استقلا اقتوادی جامعه ع ریره کن کتردن فقتر ع محرعمیتت ع بترآعردن نیازرتای انرتان در
جریان را ، با حفظ آزادی اع، اقتواد جمهوری اسلامی ایران بر اساس ضوابط زیر استوار می اود:
.1 أمین نیازرای اساسی: مرکن، خوراک، پوااک، به اات، درمان، آموزش ع پترعرش ع امکانتاخ لازخ بترای
رکیل خانواد برای رمه.
.2 أمین ارایط ع امکاناخ کار برای رمه به منظور رسی ن به ااتغا کامل ع قرار دادن عسایل کار در اختیتار
رمه کرانی که قادر به کارن عری عسایل کار ن ارن ، در اکل عاعنی، از را عاخ ب عن بهر یا رر را مررعع
دیگر که نه به مرک ع اع ثرعخ در دست افراد ع گرع رای خاص منتهی اود ع نه دعرت را بته صتورخ
یه کارفرمای ب رگ مطلو درآعرد. این اق اخ بای با رعایت ضترعرخ رتای حتاکم بتر برنامته ریت ی عمتومی
اقتواد کرور در رر یه از مراحل را صورخ گیرد.
.3 نظیم برنامه اقتوادی کرور به صور ی که اکل ع محتوا ع ساعت کار چنان باا کته رتر فترد عتلاع بتر
لاش اغلی ، فرصت ع وان کافی برای خودسازی معنوی، سیاسی ع اجتماعی ع اترکت فعتا در رریتری
کرور ع اف ایش مهارخ ع ابتکار دااته باا .
.4 رعایت آزادی انتخاب اغل، ع ع خ اجیار افراد به کاری معین ع جلوگیری از بهر کری از کار دیگری.
.5 منل اضرار به غیر ع انحوار ع احتکار ع ربا ع دیگر معاملاخ بایل ع حراخ.
.6 منل اسراف ع یذیر در رمه ائون مربوط به اقتواد، اعم از مورف، سرمایه گذاری، وری ، وزیل ع خ ماخ.
.7 استفاد از علوخ ع فنون ع ربیت افراد مارر به نریت احتیاج برای وسعه ع پیررفت اقتواد کرور.
.8 جلوگیری از سلطه اقتوادی بیگانه بر اقتواد کرور.
.9 أکی بر اف ایش وری اخ کراعرزی، دامی ع صنعتی که نیازرای عمومی را أمین کن ع کرور را به مرحلته
خودکفایی برسان ع از عابرتگی برران .
اصل ۴۴
نظاخ اقتوادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دعرتی، عاعنی ع خووصی با برنامه ریت ی متنظم ع
صحیح استوار است. بخش دعرتی اامل کلیه صنایل ب رگ، صنایل مادر، بازرگانی خارجی، معت ادن بت رگ، بانکت اری،
بیمه، أمین نیرع، س را ع ایکه رای ب رگ آبرسانی، رادیو ع لوی یون، پرت ع لگراف ع لفن، رواپیمایی، کرتیرانی،
را ع را آرن ع مانن اینها است که به صورخ مارکیت عمومی ع در اختیار دعرتت استت. بختش خووصتی اتامل آن
قرمت از کراعرزی، دام اری، صنعت، وارخ ع خ ماخ می اود که مکمل فعاریت رتای اقتوتادی دعرتتی ع عتاعنی
است. مارکیت در این سه بخش ا جایی که با اصو دیگر این فول مطابو باا ع از محت عد قتوانین استلاخ ختارج
نرود ع موجب را ع وسعه اقتوادی کرور گردد ع مایه زیان جامعه نرود مورد حمایت قتانونی جمهتوری استلا می
است. فویل ضوابط ع قلمرع ع ارایط رر سه بخش را قانون معین می کن .
اصل ۴۵
انفا ع ثرعخ رای عمومی از قییل زمین رای مواخ یا ررا ا ، معادن، دریارا، دریاچته رتا، رعدخانته رتا ع
سایر آب رای عمومی، کو را، در ر ا، جنگٌل را، نی اررا، بیره رای یییعی، مرا عی که حریم نیرت، ار بت عن عار ،
ع اموا موهو ارماره ع اموا عمومی که از غاصیین مرترد می اود در اختیار حکومت استلامی استت تا بتر ییتو
موارح عامه نریت به آنها عمل نمای . فویل ع ر یب استفاد از رر یه را قانون معین می کن .
اصل ۴3
رر ک ماره حاصل کرب ع کار مررعع خویش است ع ریچ ک نمی وان به عنوان مارکیتت نرتیت بته
کرب ع کار خود امکان کرب ع کار را از دیگری سلب کن .
اصل ۴۷
مارکیت اخوی که از را مررعع باا محترخ است. ضوابط آن را قانون معین می کن .
اصل ۴1
در بهر برداری از منابل یییعی ع استفاد از درآم رای ملتی در ستطح استتان رتا ع وزیتل فعاریتت رتای
اقتوادی میان استان را ع منایو مختلف کرور، بای یعیض در کار نیاا ، به یوری که رر منطقه فراختور نیازرتا ع
استع اد را خود، سرمایه ع امکاناخ لازخ در دسترس دااته باا .
اصل ۴۹
دعرت موظف است ثرعخ رای ناای از ربا، غوب، راو ، اختلاس، سرقت، قمار، سوء استتفاد از موقوفتاخ،
سوء استفاد از مقایعه کاری را ع معاملاخ دعرتی، فرعش زمین رای مواخ ع میاحاخ اصلی، دایر کردن اماکن فراد ع
سایر موارد غیر مررعع را گرفته ع به صاحب حو رد کن ع در صورخ معلوخ نیودن اع به بیت ارما ب رت . ایتن حکتم
بای با رسی گی ع حقیو ع ثیوخ ارعی به عسیله دعرت اجرا اود.
اصل ۵۱
در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیرت که نرل امرعز ع نرل رای بع بای در آن حیاخ اجتمتاعی رع
به را ی دااته باان ، عظیفه عمومی لقی می گردد. از این رع فعاریت رای اقتوادی ع غیر آن که با آرودگی محیط
زیرت یا خریب غیر قابل جیران آن ملازمه پی ا کن ، ممنوع است.
اصل ۵8
ریچ نوع ماریاخ عضل نمی اود مگر به موجب قانون. متوارد معافیتت ع بخرتودگی ع خفیتف ماریتا ی بته
موجب قانون مرخص می اود.
اصل ۵۲
بودجه سالانه کل کرور به ر ییی که در قانون مقرر متی اتود از یترف دعرتت هیته ع بترای رستی گی ع
وویب به مول اورای اسلامی رلیم می گردد. رر گونه غییر در ارقاخ بودجه نی ابل مرا تب مقترر در
قانون خوار بود .
اصل ۵6
کلیه دریافت رای دعرت در حراب رای خ انه داری کل متمرک متی اتود ع رمته پرداختت رتا در حت عد
اعتیاراخ مووب به موجب قانون انواخ می گیرد.
اصل ۵۴
دیوان محاسیاخ کرور مرتقیما زیر نظر مول اورای اسلامی است. سازمان ع ادار امور آن در هتران ع
مراک استان را به موجب قانون عیین خوار ا .
اصل ۵۵
دیوان محاسیاخ به کلیه حراب رای عزار خانه را، موسراخ، ارکت رای دعرتی ع سایر دستگا رایی که به
نحوی از انحاء از بودجه کل کرور استفاد می کنن به ر ییی که قانون مقرر می دارد رسی گی یا حرابرسی می نمای
که ریچ ر ینه ای از اعتیاراخ مووب واعز نکرد ع رر عجهی در محل خود به مورف رسی باا . دیوان محاسیاخ،
حراب را ع اسناد ع م ارک مربویه را برابر قانون جمل آعری ع گ ارش فریغ بودجه رر سا را به انضماخ نظراخ خود
به مول اورای اسلامی رلیم می نمای . این گ ارش بای در دسترس عموخ گذااته اود.
اصل ۵3
حاکمیت مطلو بر جهان ع انران از آن خ است ع رم اع، انران را بتر سرنواتت اجتمتاعی ختویش حتاکم
ساخته است. ریچ ک نمی وان این حو ارهی را از انران سلب کن یا در خ مت منافل فرد یتا گرعرتی ختاص قترار
در ع ملت این حو خ اداد را از یرقی که در اصو بع می آی اعما می کن .
اصل ۵۷
قوای حاکم در جمهور اسلامی ایران عیار ن از: قو مقننه، قو موریه ع قو قضتاییه کته زیتر نظتر علایتت
مطلقه امر ع امامت امت بر ییو اصو آین این قانون اعما می گردن . این قوا مرتقل از یک یگرن .
)اصل سابق : قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عیار ن از : قو مقننه، قو موریه ع قو قضاییه که زیر
نظر علایت امر ع امامت امت، بر ییو اصو آین این قانون اعما می گرن . این قتوا مرتتقل از یک یگرنت ع ار یتاط
میان آنها به عسیله ریی جمهور برقرار می گردد.(
اصل ۵1
اعما قو مقننه از یریو مول اورای اسلامی است که از نماین گان منتخب مردخ رتکیل متی اتود ع
مووباخ آن پ از یی مراحلی که در اصو بع می آی برای اجرا به قو موریه ع قضاییه ابلاغ می گردد.
اصل ۵۹
در مرایل بریار مهتم اقتوتادی، سیاستی، اجتمتاعی ع فررنگتی ممکتن استت اعمتا قتو مقننته از را
رمه پرسی ع مراجعه مرتقیم به آراء مردخ صورخ گیرد. در خواست مراجعه به آراء عمومی بای بته وتویب دع ستوخ
موموع نماین گان مول برس .
اصل 3۱
اعما قو موریه ج در اموری که در این قانون مرتقیما بر عه رریری گذارد ات ، از یریتو ریتی
جمهور ع عزراء است.
)اصل سابق : اعما قو موریه ج در اموری که در این قانون مرتقیما بر عه رریتری گتذارد ات ، از
یریو ریی جمهور ع نخرت عزیر ع عزراء است.(
اصل 38
اعما قو قضاییه به عسیله دادگا رای دادگرتری است که بای ییو موازین استلامی رتکیل اتود ع بته
حل ع فول دعاعی ع حفظ حقوق عمومی ع گرترش ع اجرای ع ارت ع اقامه ح عد ارهی بپردازد.
اصل 3۲ مجلس شورای اسلامی -
مول اورای اسلامی از نماین گان ملت که به یور مرتقیم ع با ریی مخفی انتختاب متی اتون رتکیل
می گردد. ارایط انتخاب کنن گان ع انتخاب اون گان ع کیفیت انتخاباخ را قانون معین خوار کرد.
اصل 36
دعر نماین گی مول اورای اسلامی چهار سا است. انتخاباخ رتر دعر بایت پتیش از پایتان دعر قیتل
برگ ار اود به یوری که کرور در ریچ زمان ب عن مول نیاا .
اصل 3۴
ع نماین گان مول اورای اسلامی دعیرت ع رفتاد نفر است ع از اریخ رمه پرستی ستا یته رت ار ع
سیو ع اوت ع ررت روری امری پ از رر د سا ، با در نظر گرفتن عوامتل انرتانی، سیاستی، جغرافیتایی ع
نظایر آنها ح اکثر بیرت نفر نماین می وان اضافه اود. زر رتیان ع کلیمیان رر کت ا خ یته نماینت ع مرتیحیان
آاوری ع کل انی موموعا یه نماین ع مریحیان ارمنی جنوب ع اما رر کت اخ یته نماینت انتختاب متی کننت .
مح عد حوز رای انتخابیه ع ع اد نماین گان را قانون معین می کن .
)اصل سابق : ع نماین گان مول اورای ملی دعیرت ع رفتاد نفر است ع پ از رر د سا در صورخ
زیاد ا ن جمعیت کرور در رر حوز انتخابی به نریت رر یه ص ع پنوا ر ار نفر یه نماینت اضتافه متی اتود.
زر رتیان ع کلیمیان رر ک اخ یه نمان ع مریحیان آاوری ع کلت انی موموعتا یته نماینت ع مرتیحیان ارمنتی
جنوب ع اما رر ک اخ یه نماین انتخاب می کنن ع در صورخ اف ایش جمعیت رر یه از اقلیت را پت از رتر د
سا به ازای رر یه ص ع پنوا ر ار نفر اضافی یه نماین اضافی خوارن داات مقترراخ مربتوط بته انتخابتاخ را
قانون معین می کن .(
اصل 3۵
پ از برگ اری انتخاباخ، جلراخ مول اورای اسلامی با حضور دع ستوخ مومتوع نم اینت گان رستمیت
می یاب ع وویب یرح را ع روایح ییو آیین نامه مووب داخلی انواخ می گیرد مگر در مواردی کته در قتانون اساستی
نواب خاصی عیین ا باا . برای وویب آیین نامه داخلی موافقت دع سوخ حاضران لازخ است.
اصل 33
ر یب انتخاب ریی ع ریأخ رییره مول ع ع اد کمیریون را ع دعر وت ی آنهتا ع امتور مربتوط بته
مذاکراخ ع انتظاماخ مول به عسیله آیین نامه داخلی مول معین می گردد.
اصل 3۷ سوگند نمایندگان مجلس -
نماین گان بای در نخرتین جلره مول به ر یب زیر سوگن یاد کنن ع متن قرم نامه را امضتاء نماینت .
"برم الله اررحمن اررحیم من در برابر قرآن موی ، به خ ای قادر متعا سوگن یاد می کنم ع با کیه بتر اترف انرتانی
خویش عه می نمایم که پاس ار حریم اسلاخ ع نگاریان دستاعردرای انقلاب اسلامی ملت ایتران ع میتانی جمهتوری
اسلامی باام، عدیعه ای را که ملت به ما سپرد به عنوا ن امینی عاد پاس اری کنم ع در انواخ عظایف عکارت، امانتت
ع قوی را رعایت نمایم ع رموار به استقلا ع اعتلای کرور ع حفظ حقوق ملت ع خ مت به متردخ پایینت بااتم، از
قانون اساسی دفاع کنم ع در گفته را ع نواته را ع اظهارنظررا، استقلا کرور ع آزادی مردخ ع تأمین موتارح آنهتا را
م نظر دااته باام." نماین گان اقلیت رای دینی این ستوگن را بتا ذکتر کتتاب آستمانی ختود یتاد خوارنت کترد .
نماین گانی که در جلره نخرت ارکت ن ارن بای در اعرین جلره ای که حضور پی ا می کنن مراستم ستوگن را بته
جای آعردن .
اصل 31
در زمان جنگ ع ااغا نظامی کرور به پیرنهاد ریی جمهور ع وویب سه چهارخ موموع نماینت گان ع
أیی اورای نگهیان از انتخاباخ نقاط ااغا ا یا مامی مملکت برای م خ معینی متوقف متی اتود ع در صتورخ
ع خ رکیل مول ج ی ، مول سابو رمچنان به کار خود ادامه خوار داد.
اصل 3۹ انتشار مذاکرات مجلس از رادیو و روزنامه رسمی -
مذاکراخ مول اورای ملی بای علنی باا ع گ ارش کامتل آن از یریتو رادیتو ع رعزنامته رستمی بترای
ایلاع عموخ منترر اود. در ارایط اضطراری، در صور ی که رعایت امنیت کرور ایوتاب کنت ، بته قاضتای ریتی
جمهور یا یکی از عزراء یا د نفر از نماین گان، جلره غیر علنی رکیل می اود. مووباخ جلره غیر علنی در صور ی
معتیر است که با حضور اورای نگهیان به وویب سه چهتارخ مومتوع نماینت گان برست . گت ارش ع موتوباخ ایتن
جلراخ بای پ از بر یرف ا ن ارایط اضطراری برای ایلاع عموخ منترر گردد.
)اصل سابق : مذاکراخ مول اورای ملی بای علنی باا ع گ ارش کامتل آن از یریتو رادیتو ع رعزنامته
رسمی برای ایلاع عموخ منترر اود. در ارایط اضطراری در صور ی که رعایت امنیت کرور ایواب کن ، به قاضای
نخرت عزیر یا یکی از عزراء یا د نفر از نماین گان جلره غیر علنی رکیل می اتود. موتوباخ جلرته غیتر علنتی در
صور ی معتیر است که با حضور اورای نگهیان به وویب سه چهارخ موموع نماین گان برست . گت ارش ع موتوباخ
این جلراخ بای پ از بر یرف ا ن ارایط اضطراری برای ایلاع عموخ منترر گردد.(
اصل ۷۱
ریی جمهور ع معاعنان اع ع عزیران به اجتماع یا با انفراد حو ارکت در جلراخ علنی مولت را دارنت ع
می وانن مراعران خود را رمرا دااته باان ع در صور ی که نماین گان لازخ ب انن ، عزراء مکلف به حضتورن ع رتر
گا قاضا کنن مطاریران استماع می اود.
)اصل سابق : ریی جمهور، نخرت عزیر ع عزیران به اجتماع یا به انفتراد حتو اترکت در جلرتاخ علنتی
مول را دارن ع می وانن مراعران خود را رمرا دااتته بااتن ع در صتور ی کته نماینت گان لازخ ب اننت ، ریتی
جمهور ع نخرت عزیر ع عزراء مکلف به حضورن ع رر گا قاضا کنن مطاریران استماع می اود. دعوخ ریی جمهور
به مول بای به وویب اکثریت برس .(
اصل ۷8
مول اورای اسلامی در عموخ مرایل د ر ح عد مقرر در قانون اساسی می وان قانون عضل کن .
اصل ۷۲
مول اورای اسلامی نمی وان قوانینی عضل کن که با اصو ع احکتاخ متذرب رستمی کرتور یتا قتانون
اساسی مغایرخ دااته باا . رخیص این امر به ر ییی که در اصل نود ع ارم آم بر عه اورای نگهیان است.
اصل ۷6
ارح ع فریر قوانین عادی در صلاحیت مول اورای اسلامی است. مفاد این اصل مانل از فرتیری کته
دادستان، در مقاخ می حو، از قوانین می کنن نیرت.
اصل ۷۴
روایح قانونی پ از وویب ریأخ عزیران به مول ق یم می اود ع یرح رای قانونی به پیرنهاد حت اقل
پان د نفر از نماین گان، در مول اورای اسلامی قابل یرح است.
اصل ۷۵
یرح رای قانونی ع پیرنهادرا ع اصلاحا ی که نماین گان در خووص رتوایح قتانونی عنتوان متی کننت ع بته
قلیل درآم عمومی یا اف ایش ر ینه عمومی می انوام ، در صور ی قابل یترح در مولت استت کته در آن یریتو
جیران کارش درآم یا أمین ر ینه ج ی نی معلوخ ا باا .
اصل ۷3
مول اورای اسلامی حو حقیو ع فحص در ماخ امور کرور را دارد.
اصل ۷۷
عه نامه را، مقاعره نامه را، قراردادرا ع موافقت نامه رای بین ارمللی بای بته وتویب مولت اتورای استلامی
برس .
اصل ۷1
رر گونه غییر در خطوط مرزی ممنوع است مگر اصلاحاخ ج یی با رعایت موارح کرور، به ارط این کته
یه یرفه نیاا ع به استقا ع مامیت ارضی کرور رطمه ن دن ع به وویب چهار پنوم موموع نماینت گان مولت
اورای اسلامی برس .
اصل ۷۹
برقراری حکومت نظامی ممنوع است. در حارت جنگ ع اترایط اضتطراری نظیتر آن، دعرتت حتو دا رد بتا
وویب مول اورای اسلامی موقتا مح عدیت رای ضرعری را برقرار نمای ، عری م خ آن به رر حا نمی وان بیش
از سی رعز باا ع در صور ی که ضرعرخ رمچنان باقی باا دعرت موظف است مو دا از مول کرب مووز کن .
اصل 1۱
گرفتن ع دادن عاخ یا کمه رای ب عن عوض داخلی ع خارجی از یرف دعرت بای با وویب مول اورای
اسلامی باا .
اصل 18
دادن امتیاز رکیل ارکت را ع موُسراخ در امور وار ی ع صتنعتی ع کرتاعرزی ع معتادن ع خت ماخ بته
خارجیان مطلقا ممنوع است.
اصل 1۲
استخ اخ کاراناسان خارجی از یرف دعرت ممنوع است مگر در موارد ضرعرخ با وویب مول اورای اسلامی.
اصل 16
بنارا ع امواری دعرتی که از نفای ملی باا قابل انتقا به غیتر نیرتت مگتر بتا وتویب مولت اتورای
اسلامی آن رم در صور ی که از نفایش منحور به فرد نیاا .
اصل 1۴
رر نماین در برابر ماخ ملت مرئو است ع حو دارد در رمه مرایل داخلی ع خارجی کرور اظهتار نظتر
نمای .
اصل 1۵
سمت نماین گی قائم به اخص است ع قابل عاگذاری به دیگری نیرت. مول نمی وان اختیار قانونگذاری
را به اخص یا ریأ ی عاگذار کن عری در موارد ضرعری می وان اختیار عضل بعضی از قوانین را با رعایت اصل رفتتاد
ع دعخ به کمیریون رای داخلی خود فویض کن ، در این صورخ این قوانین در م ی که مول عیین می نمایت بته
صورخ آزمایری اجرا می اود ع وویب نهایی آنها با مول خوار بود. رمچنین مول اورای استلامی متی وانت
وویب دائمی اساسنامه سازمان را، ارکت را، موُسراخ دعرتی یا عابرته به دعرت را با رعایت اصل رفتتاد ع دعخ بته
کمیریون رای ذیربط عاگذار کن ع یا اجاز وویب آنها را به دعرت ب ر . در این صتورخ موتوباخ دعرتت نیایت بتا
اصو ع احکاخ مذرب رسمی کرور ع یا قانون اساسی مغایرخ دااته باا ، رخیص ایتن امتر بته ر یتب متذکور در
اصل نود ع ارم با اورای نگهیان است. علاع بر این، مووباخ دعرت نیای مخارفت قوانین ع مقرراخ عمتومی کرتور
باا ع به منظور بررسی ع اعلاخ ع خ مغایرخ آنها با قوانین م بور بای ضمن ابلاغ برای اجرا به ایلاع ریتی مولت
اورای اسلامی برس .
)اصل سابق : سمت نماین گی قائم به اخص است ع قابل عاگذاری به دیگری نیرتت. مولت نمتی وانت
اختیار قانون گذاری را به اخص یا ریأخ عاگذار کن ، عری در موارد ضرعری می وان اختیار عضل بعضی از قوانین را با
رعایت اصل رفتاد ع دعخ به کمیریون رای داخلی خود فویض کن ، در این صورخ این قوانین در م ی کته مولت
عیین می نمای به صورخ آزمایری اجرا می اود ع وویب نهایی آنها با مول خوار بود.
اصل 13
نماین گان مول در مقاخ ایفای عظایف نماین گی در اظهار نظر ع ریی خود کاملاً آزادن ع نمی وان آنها را
به سیب نظرا ی که در مول اظهار کرد ان یا آرایی که در مقاخ ایفای عظایف نماینت گی ختود داد انت عقیتب یتا
وقیف کرد .
اصل 1۷
ریی جمهور برای ریأخ عزیران پ از رکیل ع پیش از رر اق اخ دیگر بای از مول ریی اعتماد بگیرد.
در دعران و ی نی در مورد مرایل مهم ع مورد اختلاف می وان از مول برای ریأخ عزیران قاضتای ریی اعتمتاد
کن .
)اصل سابق : ریأخ عزیران پ از رکیل ع معرفی ع پیش از رر اق اخ دیگتر بایت از مولت ریی اعتمتاد
بگیرد. در دعران و ی نی در مورد مرایل مهم ع مورد اختلاف می وان از مول قاضای ریی اعتماد کن .(
اصل 11
در رر مورد که ح اقل یه چهارخ کل نماین گان مول اورای اسلامی از ریی جمهور ع یتا رتر یته از
نماین گان از عزیر مرئو ، دربار یکی از عظایف آنان سوا کنن ، ریی جمهور یتا عزیتر موظتف استت در مولت
حاضر اود ع به سوا جواب در ع این جواب نیای در مورد ریی جمهور بیش از یه ما ع در مورد عزیتر بتیش از
د رعز به أخیر افتاد مگر با عذر موجه به رخیص مول اورای اسلامی.
)اصل سابق: در رر مورد که نماین ای از عزیر مرئو دربار یکی از عظایف اع سوا کن آن عزیر موظتف
است در مول حاضر اود ع به سوا جواب در ع این جواب نیای بیش از د رعز به أخیر افت مگر با عتذر موجته
به رخیص مول اورای ملی.(
اصل 1۹ استیضاح وزیران و رییس جمهور -
.1 نماین گان مول اورای اسلامی می وانن در مواردی که لازخ می دانن ریأخ عزیران یا رر یه از عزراء را
استیضاح کنن ، استیضاح عقتی قابل یرح در مول است که با امضتای حت اقل د نفتر از نماینت گان بته
مول ق یم اود. ریأخ عزیران یا عزیر مورد استیضاح بای ظرف م خ د رعز پ از یرح آن در مول
حاضر ا ع ع به آن پاسخ گوی ع از مول ریی اعتماد بخوار . در صورخ ع خ حضور ریأخ عزیران یا عزیر
برای پاسخ، نماین گان م بور دربار استیضاح خود وضیحاخ لازخ را متی درنت ع در صتور ی کته مولت
مقتضی ب ان اعلاخ ریی ع خ اعتماد خوار کرد. اگر مول ریی اعتماد ن اد ریأخ عزیتران یتا عزیتران یتا
عزیر مورد استیضاح ع می اود. در رر دع صورخ عزرای مورد استیضاح نمی وانن در ریأخ عزیرانتی کته
بلافاصله بع از آن رکیل می اود عضویت پی ا کنن .
.2 در صور ی که ح اقل یه سوخ از نماین گان مول اتورای استلامی ریتی جمهت ور را در مقتاخ اجترای
عظایف م یریت قو موریه ع ادار امور اجرایی کرور مورد استیضاح قرار درن ، ریی جمهور بایت ظترف
م خ یه ما پ از یرح آن در مول حاضر اود ع در خووص مرتایل مطترح ات وضتیحاخ کتافی
ب ر . در صور ی که پ از بیاناخ نماین گان مخارف ع موافو ع پاسخ ریی جمهور، اکثریت دع ستوخ کتل
نماین گان به ع خ کفایت ریی جمهور ریی دادن مرا ب جهت اجرای بن د اصل یکو ع درم به ایلاع
مقاخ رریری می رس .
)اصل سابق : نماین گان مول می وانن در مواردی که لازخ متی داننت ریتأخ عزیتران یتا رتر یته از عزراء را
استیضاح کنن . استیضاح عقتی قابل یرح در مول است که با امضای ح اقل د نفر از نماین گان به مول قت یم
اود. ریأخ عزیران یا عزیر مورد استیضاح بای ظرف م خ د رعز پ از یترح آن در مولت حاضتر اتود ع بته آن
پاسخ گوی ع از مول ریی اعتماد بخوار . در صورخ ع خ حضور ریأخ عزیران یا عزیر برای پاسخ نماینت گان م بتور
دربار استیضاح خود وضیحاخ لازخ را می درن ع در صور ی که مول مقتضی ب ان اعلاخ ریی ع خ اعتماد خوارت
کرد. اگر مول ریی اعتماد ن اد ریأخ عزیران یا عزیر مورد استیضاح ع می اود. در رر دع صورخ نخرت عزیتر یتا
عزرای مورد استیضاح نمی وانن در ریأخ عزیرانی که بلافاصله بع از آن رکیل می اود عضویت پی ا کنن .(
اصل ۹۱
رر ک اکایتی از یرز کار مول یا قو موریه یا قو قضاییه دااته باا ، می وان اکایت خود را کتیتا
به مول اورای اسلامی عرضه کن . مول موظف است به این اکایاخ رستی گی کنت ع پاستخ کتافی درت ع در
مواردی که اکایت به قو موریه ع یا قو قضاییه مربوط است رستی گی ع پاستخ کتافی از آنهتا بخوارت ع در مت خ
متناسب نتیوه را اعلاخ نمای ع در موردی که مربوط به عموخ باا به ایلاع عامه برسان .
اصل ۹8 شورای نگهبان -
به منظور پاس اری از احکاخ اسلاخ ع قانون اساسی از نظر ع خ مغایرخ مووباخ، مول اورای استلامی بتا
آنها، اورایی به ناخ اورای نگهیان با رکیب زیر رکیل می اود.
.1 اش نفر از فقهای عاد ع آگا به مقتضیاخ زمان ع مرایل رعز. انتخاب این ع با مقاخ رریری است.
.2 اش نفر حقوق ان، در راته رای مختلف حقوقی، از میان حقوق انان مرلمانی که بته عستیله ریتی قتو
قضاییه به مول اورای اسلامی معرف می اون ع با ریی مول انتخاب می گردن .
)اصل سابق : به منظور پاس اری از احکاخ اسلاخ ع قانون اساسی از نظر ع خ مغتایرخ موتوباخ مولت اتورای
ملی با آنها، اورایی به ناخ اورای نگهیان با رکیب زیر رکیل می اود: ۱ اتش نفتر از فقهتای عتاد ع آگتا بته -
مقتضیاخ زمان ع مرایل رعز. انتخاب این ع با رریر یا اورای رریری است. ۲ اش نفر حقوق ان، در راتته رتای -
مختلف حقوقی، از میان حقوق انان مرلمانی که به عسیله اتورای عتاری قضتایی بته مولت اتورای ملتی معرفتی
می اون عبا ریی مول انتخاب می گردن .(
اصل ۹۲
اعضای اورای نگهیان برای م خ اش سا انتخاب می اون عری در نخرتین دعر پت از گذاتتن سته
سا ، نیمی از اعضای رر گرع به قی قرعه غییر می یابن ع اعضای از ای به جای آنها انتخاب می اون .
اصل ۹6
مول اورای اسلامی ب عن عجود اورای نگهیان اعتیار قانونی نت ارد مگتر در متورد وتویب اعتیارنامته
نماین گان ع انتخاب اش نفر حقوق ان اعضای اورای نگهیان.
اصل ۹۴
کلیه مووباخ مول اورای اسلامی بای به اورای نگهیان فرستاد اود. اورای نگهیان موظف استت آن
را ح اکثر ظرف د رعز از اریخ عصو از نظر انطیاق بر موازین اسلاخ ع قانون اساسی مورد بررسی قرار در ع چنانیه
آن را مغایر بیین برای و ی نظر به مول بازگردان . در غیر این صورخ مووبه قابل اجرا است.
اصل ۹۵
در مواردی که اورای نگیهان م خ د رعز را برای رسی گی ع اظهار نظر نهتایی کتافی ن انت ، متی وانت از
مول اورای اسلامی ح اکثر برای د رعز دیگر با ذکر دریل خواستار م ی عقت اود.
اصل ۹3
رخیص ع خ مغایرخ مووباخ مول اورای اسلامی با احکاخ اسلاخ با اکثریت فقهای اتورای نگهیتان ع
رخیص ع خ عارض آنها با قانون اساسی بر عه اکثریت رمه اعضای اورای نگهیان است.
اصل ۹۷
اعضای اورای نگهیان به منظور رریل در کار می وانن رنگاخ مذاکر دربتار لایحته یتا یترح قتانونی در
مول حاضر اون ع مذاکراخ را استماع کنن . اما عقتی یرح یا لایحه ای فوری در دستور کتار مولت قترار گیترد،
اعضای اورای نگهیان بای در مول حاضر اون ع نظر خود را اظهار نماین .
اصل ۹1
فریر قانون اساسی به عه اورای نگهیان است که با وویب سه چهارخ آنان انواخ می اود.
اصل ۹۹ نظارت شورای نگهبان -
اورای نگهیان نظارخ بر انتخاباخ مول خیرگان رریری، ریاست جمهتوری، مولت اتورای استلامی ع
مراجعه به آراء عمومی ع رمه پرسی را بر عه دارد.
)اصل سابق: اورای نگهیان نظارخ بر انتخاب ریی جمهور، انتخاباخ مول اورای ملتی ع مراجعته بته
آراء عمومی ع رمه پرسی را بر عه دارد.(
اصل 8۱۱
برای پیریرد سریل برنامه رای اجتماعی، اقتوادی، عمرانی، به ااتی، فررنگی، آموزای ع سایر امور رفاری
از یریو رمکاری مردخ با وجه به مقتضیاخ محلی، ادار امور رر رعستا، بخش، اهر، اهرستان یا استان بتا نظتارخ
اورایی به ناخ اورای د ، بخش، اهر، اهرستان یا استان صورخ می گیرد که اعضای آن را مردخ رمان محل انتخاب
می کنن . ارایط انتخاب کنن گان ع انتخاب اون گان ع ح عد عظایف ع اختیاراخ ع نحو انتخاب ع نظتارخ اتورارای
مذکور ع سلرله مرا ب آنها را که بای با رعایت اصو عح خ ملی ع مامیت ارضی ع نظاخ جمهوری اسلامی ع ابعیت
حکومت مرک ی باا قانون معین می کن .
اصل 8۱8
به منظور جلوگیری از یعیض ع جلب رمکاری در هیه برنامه رای عمرانی ع رفاری استان را ع نظتارخ بتر
اجرای رمارنگ آنها، اورای عاری استان را مرکب از نماین گان اورارای استان را رکیل می اود. نحو رتکیل ع
عظایف این اورا را قانون معین می کن .
اصل 8۱۲
اورای عاری استان را حو دارد در ح عد عظایف خود یرح رایی هیه ع مرتقیما یتا از یریتو دعرتت بته
مول اورای اسلامی پیرنهاد کن . این یرحها بای در مول مورد بررسی قرار گیرد.
اصل 8۱6
استان اران، فرمان اران، بخر اران ع سایر مقاماخ کروری که از یترف دعرتت عیتین متی اتون در حت عد
اختیاراخ اورارا مل خ به رعایت ومیماخ آنها ررتن .
اصل 8۱۴
به منظور أمین قرط اسلامی ع رمکاری در هیه برنامه را ع ایواد رمارنگی در پیررفت امور در عاح رای
وری ی، صنعتی ع کراعرزی، اورارایی مرکب از نماینت گان کتارگران ع درقانتان ع دیگتر کارکنتان ع مت یران، ع در
عاح رای آموزای، اداری، خ ما ی ع مانن اینها اورارایی مرکب از نماین گان اعضاء این عاح را رتکیل متی اتود.
چگونگی رکیل این اورارا ع ح عد عظایف ع اختیاراخ آنها را قانون معین می کن .
اصل 8۱۵
ومیماخ اورارا نیای مخارف موازین اسلاخ ع قوانین کرور باا .
اصل 8۱3
انحلا اورارا ج در صورخ انحراف از عظایف قانونی ممکتن نیرتت. مرجت ل رتخیص انحتراف ع ر یتب
انحلا اورارا ع یرز رکیل مو د آنها را قانون معین می کن . اورا در صتورخ اعتتراض بته انحتلا حتو دارد بته
دادگا صارح اکایت کن ع دادگا موظف است خارج از نوبت به آن رسی گی کن .
اصل 8۱۷ خبرگان رهبری -
پ از مرجل عاریق ر قلی ع رریر کییر انقلاب جهانی اسلاخ ع بنیانگذار جمهوری اسلامی ایتران حضترخ
آیت الله ارعظمی اماخ خمینی "ق س سر اررریف" که از یرف اکثریت قایل مردخ بته مرجعیتت ع رریتری اتناخته ع
پذیرفته ا ن ، عیین رریر به عه خیرگان منتخب مردخ است. خیرگان رریری دربار رمته فقهتاء عاجت اترایط
مذکور در اصو پنوم ع یه ص ع نهم بررسی ع مرورخ می کنن رر گا یکی از آنان را اعلم به احکتاخ ع موضتوعاخ
فقهی یا مرائل سیاسی ع اجتماعی یا دارای مقیوریت عامه یا عاج برجرتگی خاص در یکی از صفاخ مذکور در اصل
یه ص ع نهم رخیص درن اع را به رریری انتخاب می کنن ع در غیر این صورخ یکی از آنتان را بته عنتوان رریتر
انتخاب ع معرفی می نماین . رریر منتخب خیرگان، علایت امر ع رمه مروعریت رای نااتی از آن را بتر عهت خوارت
داات. رریر در برابر قوانین با سایر افراد کرور مراعی است.
)اصل سابق : رر گا یکی از فقهای عاج ارایط مذکور در اصل پنوم این قتانون از یترف اکثریتت قتایل
مردخ به مرجعیت ع رریری اناخته ع پذیرفته ا باا ، رمان گونه که در مورد مرجل عاریق ر قلی ع رریر انقلاب
آیت الله ارعظمی اماخ خمینی چنین ا است، این رریر، علایت امر ع رمه مرتیوریت رتای نااتی از آن را بتر عهت
دارد، در غیر این صورخ خیرگان منتخب مردخ دربار رمه کرانی که صلاحیت مرجعیت ع رریتری دارنت بررستی ع
مرورخ می کنن ، رر گا یکی مرجل را دارای برجرتگی خاص برای رریری بیابنت اع را بته عنتوان رریتر بته متردخ
معرفی می نماین ، عگرنه سه یا پنج مرجل عاج ارایط رریری را به عنوان اعضای اورای رریری عیین ع بته متردخ
معرفی می کنن .(
اصل 8۱1
قانون مربوط به ع اد ع ارایط خیرگان، کیفیت انتخاب آنها ع آیین نامه داخلی جلراخ آنان برای نخرتین
دعر بای به عسیله فقهاء اعرین اورای نگهیان هیه ع با اکثریت آراء آنان وتویب اتود ع بته وتویب نهتایی رریتر
انقلاب برس . از آن پ رر گونه غییر ع و ی نظر در این قانون ع وویب سایر مقرراخ مربوط به عظایف خیرگتان
در صلاحیت خود آنان است.
)اصل سابق : قانون مربوط به ع اد ع ارایط خیرگان، کیفیت انتخاب آنها ع آیین نامه داخلی جلراخ آنتان
برای نخرتین دعر بای به عسیله فقهای اعرین اورای نگهیان هیه ع با اکثریت آراء آنان وویب اود ع بته وتویب
نهایی رریر انقلاب برس . از آن پ رر گونه غییر ع و ی نظر در این قانون در صلاحیت مول خیرگان است.(
اصل 8۱۹ شرایط و صفات رهبر -
.1 صلاحیت علمی لازخ برای افتاء در ابواب مختلف فقه.
.2 ع ارت ع قوای لازخ برای رریری امت اسلاخ.
.3 بینش صحیح سیاسی ع اجتماعی، بیر، اواعت، م یریت ع ق رخ کافی برای رریری.
در صورخ ع د عاج ین ارایط فوق، اخوی که دارای بینش فقهی ع سیاسی قوی ر باا مق خ است.
)اصل سابق: ارایط ع صفاخ رریر یا اعضای اورای رریری: ۱. صتلاحیت علمتی ع قتوایی لازخ بترای افتتاء ع
مرجعیت. ۲. بینش سیاسی ع اجتماعی ع اواعت ع ق رخ ع م یریت کفای برای رریری.(
اصل 88۱ وظایف و اختیرات رهبر -
.1 عیین سیاست را کلی نظاخ جمهوری اسلامی ایران پ از مرورخ با مومل رخیص مولحت نظاخ.
.2 نظارخ بر حرن اجرای سیاست رای کلی نظاخ.
.3 فرمان رمه پرسی.
.4 فرمان ری کل نیرعرای مرلح.
.5 اعلاخ جنگ ع صلح ع بریج نیرعرای.
.6 نوب ع ع ع قیو استعفای :
فقهای اورای نگهیان. -
عاریترین مقاخ قو قضاییه. -
ریی سازمان ص ا ع سیمای جمهوری اسلامی ایران. -
رییی ستاد مرترک. -
فرمان کل سپا پاس اران انقلاب اسلامی. -
فرمان ران عاری نیرعرای نظامی ع انتظامی. -
.7 حل اختلاف ع نظیم رعابط قوای سه گانه.
.8 حل معضلاخ نظاخ که از یرق عادی قابل حل نیرت، از یریو مومل رخیص مولحت نظاخ.
.9 امضاء حکم ریاست جمهوری پ از انتخاب مردخ. صلاحیت داعیلیان ریاست جمهوری از جهت دارا بودن
ارایطی که در این قانون می آی ، بای قیل از انتخاباخ به أییت اتورای نگهیتان ع در دعر اع بته أییت
رریری برس .
.11 ع ریی جمهور با در نظر گرفتن موارح کرور پ از حکم دیوان عاری کرور به خلتف عی از عظتایف
قانونی، یا ریی مول اورای اسلامی به ع خ کفایت عی بر اساس اصل ررتاد ع نهم.
.11 عفو یا خفیف موازاخ محکومیت در ح عد موازین اسلامی پ از پیرنهاد ریی قو قضاییه.
رریر می وان بعضی از عظایف ع اختیاراخ خود را به اخص دیگری فویض کن .
)اصل سابق : عظایف ع اختیاراخ رریری: عیین فقهای اورای نگهیتان. نوتب عتاریترین مقتاخ قضتایی کرتور.
فرمان ری کلی نیرعرای مرلح به ر یب زیر: نوب ع ع ریی ستتاد مرتترک. نوتب ع عت فرمانت کتل ستپا
پاس اران انقلاب اسلامی. رتکیل اتورای عتاری دفتاع ملتی، مرکتب از رفتت نفتر از اعضتای زیتر: ریتی جمهتور .
نخرت عزیر. عزیر دفاع. ریی ستاد مرترک. فرمان کل سپا پاس اران انقلاب اسلامی. دع مراعر بته عیتین رریتر.
عیین فرمان ران عاری نیرعرای سه گانه به پیرنهاد اورای عاری دفاع. اعتلاخ جنتگ ع صتلح ع برتیج نیرعرتای بته
پیرنهاد اورای عاری دفاع. امضای حکم ریاست جمهور پ از انتخاب مردخ. صلاحیت داعیلیان ریاست جمهوری از
جهت دارا بودن ارایطی که در این قانون می آی بای قیل از انتخاباخ به أیی اورای نگهیان ع در دعر اع به أیی
رریری برس . ع ریی جمهور با در نظر گرفتن موارح کرور، پ از حکم دیتوان عتاری کرتور بته خلتف عی از
عظایف قانونی یا ریی مول اورای ملی به ع خ کفایت سیاسی اع. عفو یتا خفیتف موتازاخ محکومیتت، در حت عد
موازین اسلامی، پ از پیرنهاد دیوان عاری کرور.(
اصل 888 برکناری رهبر -
رر گا رریر از انواخ عظایف قانونی خود نا وان اود یا فاق یکی از ارایط متذکور در اصتو پتنوم ع یته
ص ع نهم گردد، یا معلوخ اود از آغاز فاق بعضی از ارایط بود است، از مقاخ خود برکنار خوار ا . رخیص ایتن
امر به عه خیرگان مذکور در اصل یه ص ع ررتم است. در صورخ فوخ یا کنار گیتری یتا عت رریتر، خیرگتان
موظفن ، در اسرع عقت نریت به عیین ع معرفی رریر ج ی اق اخ نماین . ا رنگاخ معرفی رریتر، اتورایی مرکتب از
ریی جمهور، ریی قو قضاییه ع یکی از فقهای اورای نگهیتان انتختاب مومتل رتخیص موتلحت نظتاخ، رمته
عظایف رریری را به یور موقت به عه می گیرد ع چنانچه در این م خ یکی از آنان به رر دریل نتوان انواخ عظیفته
نمای ، فرد دیگر به انتخاب مومل، با حفظ اکثریت فقهاء، در اتورا بته جتای عی منوتوب متی گتردد. ایتن اتورا در
خووص عظایف بن رای ۱ ع ۳ ع ۵ ع ۱۱ ع قرمت رای )د( ع ) ( ع )ع( بن ۶ اصل یه ص ع درتم، پت از وتویب
سه چهارخ اعضاء مومل رخیص مولحت نظاخ اق اخ می کن . رر گا رریر بر اثر بیماری یا ح اکثر دیگتری موقتتا از
انواخ عظایف رریری نا وان اود، در این م خ اورای مذکور در این اصل عظایف اع را عه دار خوار بود.
)اصل سابق : رر گا رریر یا یکی از اعضای اورای رریر یا یکی از اعضای اورای رریری از انواخ عظتایف
قانونی رریری نا وان اود یا فاق یکی از ارایط مذکور در اصل یه ص ع نهم گردد از مقاخ خود بر کنار خوار ا .
رخیص این امر به عه خیرگان مذکور در اصل یه ص ع ررتم است. مقرراخ رکیل خیرگان برای رستی گی ع
عمل به این اصل در اعرین اجلاسیه خیرگان عیین می اود.(
اصل 88۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام -
مومل رخیص مولحت نظاخ برای رخیص مولحت نظاخ برای رخیص موحلت در مواردی که موتوبه
مول اورای اسلامی را اورای نگهیان خلاف موازین ارع ع یا قانون اساستی ب انت ع مولت بتا در نظتر گترفتن
مولحت نظاخ نظر اورای نگهیان را أمین نکن ع مراعر در اموری که رریری به آنان ارجاع می در ع سایر عظایفی
که در این قانون ذکر ا است به دستور رریری رکیل می اود. اعضاء ثابت ع متغیر ایتن مومتل را مقتاخ رریتری
عیین می نمای . مقرراخ مربوط به مومل وسط خود اعضاء هیه ع وویب ع به أیی مقاخ رریری خوار رسی .
)اصل سابق : رریر یا اعضای اورای رریری در برابر قوانین با سایر افراد کرور مراعی ررتن .(
اصل 886
پ از مقاخ رریری ریی جمهور عاریترین مقاخ رسمی کرور است ع مرتوعریت اجترای قتانون اساستی ع
ریاست قو موریه را ج در اموری که مرتقیما به رریری مربوط می اود، بر عه دارد.
)اصل سابق : پ از مقاخ رریری ریی جمهور عاریترین مقاخ رستمی کرتور استت ع مرتوعریت اجترای
قانون اساسی ع نظیم رعابط قوای سه گا ع ریاست قو موریه را جت در امتوری کته مرتتقیما بته رریتری مربتوط
می اود، بر عه دارد.(
اصل 88۴ رییس جمهور -
ریی جمهور برای م خ چهار سا با ریی مرتقیم مردخ انتخاب می اود ع انتختاب موت د اع بته صتورخ
متواری نها برای یه دعر بلامانل است.
اصل 88۵
ریی جمهور بای از میان رجا مذریی ع سیاسی که عاج ارایط زیر باان انتخاب گردد: ایرانی الاصتل،
ابل ایران، م یر ع م بر، دارای حرن سابقه ع امانت ع قوی، متومن ع معتقت بته میتانی جمهتوری استلامی ایتران ع
مذرب رسمی کرور.
اصل 883
نام درای ریاست جمهوری بای قیل از ارعع انتخاباخ آمادگی خود را رسما اعتلاخ کننت . نحتو برگت اری
انتخاب ریی جمهوری را قانون معین می کن .
اصل 88۷
ریی جمهور با اکثریت مطلو آراء ارکت کنن گان انتخاب می اود، عری رر گا در دعر نخرت رتیچ یته
از نام درا چنین اکثریتی به دست نیاعرد، رعز جمعه رفته بع برای بار دعخ ریی گرفته می اود. در دعر دعخ نهتا دع
نفر از نام درا که در دعر نخرت آراء بیرتری دااته ان ارکت می کننت ، عرتی اگتر بعضتی از نام درتای دارنت آراء
بیرتر، از ارکت در انتخاباخ منورف اون ، از میان بقیه، دع نفر که در دعر نخرت بیش از دیگتران ریی دااتته انت
برای انتخاب مو د معرف می اون .
اصل 881
مروعریت نظارخ بر انتخاباخ ریاست جمهوری ییو اصل نود ع نهم بر عه اورای نگهیان است عری قیل
از رکیل نخرتین اورای نگهیان بر عه انومن نظار ی است که قانون عیین می کن .
اصل 88۹
انتخاب ریی جمهور ج ی بای ح اقل یه ما پیش از پایان دعر ریاستت جمهتوری قیلتی انوتاخ ات
باا ع در فاصله انتخاب ریی جمهور ج ی ع پایان دعر ریاست جمهوری سابو، ریتی جمهتور پیرتین عظتایف
ریی جمهوری را انواخ می در .
اصل 8۲۱
رر گا در فاصله د رعز پیش از ریی گیری یکی از نام درایی که صلاحیت اع ییو این قتانون احتراز ات
فوخ کن ، انتخاباخ به م خ دع رفته به أخیر می افت . اگر در فاصله دعر نخرت ع دعر دعخ نی یکتی از دع نفتر حتائ
اکثریت دعر نخرت فوخ کن ، انتخاباخ برای دع رفته م ی می اود.
اصل 8۲8 سوگند رییس جمهور -
ریی جمهور در مول اورای اسلامی در جلره ای که با حضور ریتی قتو قضتاییه ع اعضتای اتورای
نگهیان رکیل می اود به ر یب زیر سوگن یاد می کن ع سوگن نامه را امضاء می نمای . "برم الله اررحمن اررحیم متن
به عنوان ریی جمهور در پیرگا قرآن کریم ع در برابر ملت ایران به خ اعن قادر متعا ستوگن یتاد متی کتنم کته
پاس ار مذرب رسمی ع نظاخ جمهوری اسلامی ع قانون اساسی کرور باام ع رمه استع اد ع صتلاحیت ختویش را در
را ایفای مروعریت رایی که بر عه گرفته اخ به کار گیرخ ع خود را عقف خ مت بته متردخ ع اعتتلای کرتور، ترعیج
دین ع اخلاق، پرتییانی از حو ع گرتترش عت ارت ستازخ ع از رتر گونته خودکتامگی بپرریت خ ع از آزادی ع حرمتت
ااخاص ع حقوقی که قانون اساسی برای ملت اناخته است حمایت کنم. در حراست از مرزرا ع استتقلا سیاستی ع
اقتوادی ع فررنگی کرور از ریچ اق امی دریغ نورزخ ع با استعانت از خ اعن ع پیرعی از پیامیر استلاخ ع ا ئمته ایهتار
علیهم اررلاخ ق ر ی را که ملت به عنوان امانتی مق س به من سپرد است رمچتون امینتی پارستا ع فت اکار نگارت ار
باام ع آن را به منتخب ملت پ از خود برپارخ."
)اصل سابق :ریی جمهور در مول اورای ملی در جلره ای که با حضور ریتی دیتوان عتاری کرتور ع
اعضای اورای نگهیان قانون اساسی رکیل می اود بته ر یتب زیتر ستوگن یتاد متی کنت ع ستوگن نامه را امضتاء
می نمای . "برم الله اررحمن اررحیم من به عنوان ریی جمهور در پیرگا قرآن کریم ع در برابر ملت ایران بته خ اعنت
قادر متعا سوگن یاد می کنم که پاس ار مذرب رسمی ع نظاخ جمهوری اسلامی ع قانون اساسی کرور باام ع رمته
استع اد ع صلاحیت خویش را در را ایفای مروعریت رایی که بر عه گرفته اخ به کار گیرخ ع خود را عقف خ مت به
مردخ ع اعتلای کرور، رعیج دین ع اخلاق، پرتتییانی از حتو ع گرتترش عت ارت ستازخ ع از رتر گونته خودکتامگی
بپرری خ ع از آزادی ع حرمت ااخاص ع حقوقی که قانون اساسی برای ملت اناخته است حمایت کنم. در حراست از
مرزرا ع استقلا سیاسی ع اقتوادی ع فررنگی کرور از ریچ اق امی دریغ نورزخ ع با استعانت از خ اعنت ع پیترعی از
پیامیر اسلاخ ع ائمه ایهار علیهم اررلاخ ق ر ی را که ملت به عنوان امانتی مق س به من سپرد است رمچون امینتی
پارسا ع ف اکار نگار ار باام ع آن را به منتخب ملت پ از خود برپارخ."(
اصل 8۲۲
ریی جمهور در ح عد اختیاراخ ع عظایفی که به موجب قانون اساسی ع یا قوانین عادی به عهت دارد در
برابر ملت ع رریر ع مول اورای اسلامی مرئو است.
)اصل سابق :ریی جمهور در ح عد اختیاراخ ع عظایف خویش در برابر ملت مرئو است، نحو رسی گی
به خلف از این مروعریت را قانون معین می کن .(
اصل 8۲6
ریی جمهور موظف است مووباخ مول یا نتیوه رمه پرسی را پ از یی مراحل قانونی ع ابلاغ بته عی
امضاء کن ع برای اجرا در اختیار مرئولان بگذارد.
اصل 8۲۴
ریی جمهور می وان برای انواخ عظایف قانونی خود معاعنانی دااته باا . معتاعن اع ریتی جمهتور بتا
موافقت عی ادار ریأخ عزیران ع مروعریت رمارنگی سایر معاعنت را را به عه خوار داات.
)اصل سابق : ریی جمهور فردی را برای نخرت عزیتری نتام د متی کنت ع پت از کرتب ریی مایتل از
مول اورای ملی حکم نخرت عزیری برای اع صادر می نمای .(
اصل 8۲۵ قراردها و توافق نامه های بین المللی -
امضای عه نامه را، مقاعره نامه را، موافت نامه را ع قراردادرای دعرت ایران با سایر دعرت را ع رمچنین امضتای
پیمان رای مربوط به ا حادیه رای بین ارمللی پ از وویب مول اورای اسلامی با ریی جمهور یا نماین قانونی
اع است.
اصل 8۲3
ریی جمهور مروعریت امور برنامه ع بودجه ع امور اداری ع استخ امی کرور را مرتقیما بتر عهت دارد ع
می وان ادار آنها را به عه دیگری بگذارد.
)اصل سابق : وویب نامه را ع آیین نامه رای دعرت پ از وویب ریأخ عزیتران بته ایتلاع ریتی جمهتور
می رس ع در صور ی که آنها را بر خلاف قوانین بیاب با ذکر دریل برای و ی نظر به ریأخ عزیران می فرستن .(
اصل 8۲۷
ریی جمهور می وان در موارد خاص، بر حرب ضرعرخ با وویب ریأخ عزیتران نماینت ، یتا نماینت گان
عیژ با اختیاراخ مرخص عیین نمای . در این موارد ومیماخ نماینت یتا نماینت گان متذکور در حکتم وتمیماخ
ریی جمهور ع ریأخ عزیران خوار بود.
)اصل سابق : رر گا ریی جمهور لازخ ب ان جلره ریأخ عزیتران در حضتور اع بته ریاستت عی رتکیل
می اود.(
اصل 8۲1
سفیران به پیرنهاد عزیر امور خارجه ع وویب ریی جمهور عیین می اون . ریتی جمهتور استتوارنامه
سفیران را امضاء می کن ع استوارنامه سفیران کروررای دیگر را می پذیرد.
)اصل سابق : ریی جمهور استوارنامه سفیران را امضاء می کن ع استوارنامه ستفیران کرتوررای دیگتر را
می پذیرد.(
اصل 8۲۹
اعطای نران رای دعرتی با ریی جمهور است.
اصل 86۱ استعفای رییس جمهور -
ریی جمهور استعفای خود را به رریر ق یم می کن ع ا زمانی که استعفای اع پذیرفتته نرت استت بته
انواخ عظایف خود ادامه می در .
)اصل سابق : در رنگاخ غییت یا بیماری ریی جمهور اورایی به نتاخ اتورای موقتت ریا ستت جمهتوری
مرکب از نخرت عزیر، ریی مول اورای ملی ع ریی دیوان عاری کرور عظایف اع را انواخ می درت ، مرترعط بتر
این که عذر ریی جمهور بیش از دع ما ادامه نیاب ع نی در مورد ع ریی جمهور یا در مواردی که م خ ریاست
جمهوری سابو پایان یافته ع ریی جمهور ج ی بر اثر موانعی رنوز انتخاب نر ، عظایف ریاست جمهوری بر عه
این اوری است.(
اصل 868
در صورخ فوخ، ع ، استعفاء، غییت یا بیماری بیش از دع ما ریی جمهتور ع یتا در متوردی کته مت خ
ریاست جمهوری پایان یافته ع ریی جمهور ج ی بر اثر موانعی رنوز انتخاب نر ع یا امور دیگتری از ایتن قییتل،
معاعن اع ریی جمهور یا موافقت رریری اختیاراخ ع مروعریت رای عی را بر عه می گیرد ع اورایی مترتکل از
ریی مول ع ریی قو قضاییه ع معاعن اع ریی جمهور موظف است ر ییتی درت کته حت اکثر ظترف مت خ
پنوا رعز ریی جمهور ج ی انتخاب اود، در صورخ فوخ معاعن اع ع یا امور دیگری که متانل انوتاخ عظتایف عی
گردد ع نی در صور ی که ریی جمهور معاعن اع ن ااته باا مقاخ رریتری فترد دیگتری را بته جتای اع منوتوب
می کن .
)اصل سابق : در صورخ فوخ، کنار گیری یا بیماری بیش از دع ما ع عت ریتی جمهتور، یتا موجیتاخ
دیگری از این گونه، اورای موقت ریاست جمهوری موظف است ر ییی درت کته حت اکر ظترف پنوتا رعز ریتی
جمهور ج ی انتخاب اود ع در این م خ عظایف ع اختیاراخ ریاست جمهوری را جت در امتر رمته پرستی بتر عهت
دارد.(
اصل 86۲
در م ی که اختیاراخ ع مروعریت رای ریی جمهور بر عه معتاعن اع یتا فترد دیگتری استت کته بته
موجب اصل یه ص ع سی ع یکم منووب می گردد، عزراء را نمی وان استیضاح کرد یا به آنان ریی ع خ اعتماد داد ع
نی نمی وان برای و ی نظر در قانون اساسی ع یا امر رمه پرسی اق اخ نمود.
)اصل سابق : در م ی که عظایف ریی جمهور بر عه اورای موقت ریاست جمهتوری استت دعرتت را
نمی وان استیضاح کرد یا به آن ریی ع خ اعتماد داد ع نی نمی وان برای و ی نظر در قانون اساسی اق اخ نمود.(
اصل 866
عزراء وسط ریی جمهور عیین ع برای رفتن ریی اعتماد به مول معرفی متی اتون بتا غییتر مولت ،
گرفتن ریی اعتماد ج ی برای عزراء لازخ نیرت. ع اد عزیران ع حت عد اختیتاراخ رتر یته از آنتان را قتانون معتین
می کن .
)اصل سابق : عزراء به پیرنهاد نخرت عزیر ع وویب ریی جمهور معین ع بترای گترفتن ریی اعتمتاد بته
مول معرفی می اون . ع اد عزیران ع ح عد اختیاراخ رر یه از آنان را قانون معین می کن .(
اصل 86۴
ریاست ریأخ عزیران با ریی جمهور است که بر کار عزیران نظارخ دارد ع با ا خاذ ابیر لازخ به رمارنگ
ساختن ومیم رای عزیران ع ریأخ دعرت می پردازد ع با رمکاری عزیران، برنامه ع خط مری دعرت را عیین ع قتوانین
را اجرا می کن . در موارد اختلاف نظر ع یا اخل در عظایف قانونی دستگ ا رای دعرتی در صور ی که نیتاز بته فرتیر
یا غییر قانون ن ااته باا ، ومیم ریأخ عزیران که به پیرنهاد ریی جمهور ا خاذ می اود لازخ الاجرا است. ریی
جمهور در برابر مول مرئو اق اماخ ریأخ عزیران است.
)اصل سابق : ریاست ریأخ عزیران با نخرت عزیر است که بر کار عزیران نظارخ دارد ع با ا خاذ ت ابیر لازخ
به رمارنگ ساختن ومیم رای دعرت می پردازد ع با رمکاری عزیران، برنامه ع خط مری دعرت را عیین ع قتوانین را
اجرا می کن .نخرت عزیر در برابر مول مرئو اق اماخ ریأخ عزیران است.(
اصل 86۵
عزراء ا زمانی که ع نر ان ع یا بر اثر استیضاح یا درخواست ریی اعتمتاد، مولت بته آنهتا ریی عت خ
اعتماد ن اد است در سمت خود باقی می مانن . استعفای ریأخ عزیران یا رر یه از آنان بته ریتی جمهتور رتلیم
می اود ع ریأخ عزیران ا عیین دعرت ج ی به عظتایف ختود ادامته خوارنت داد . ریتی جمهتور متی وانت بترای
عزار خانه رایی که عزیر ن ارن ح اکثر برای م خ سه ما سرپرست عیین نمای .
)اصل سابق : نخرت عزیر ا زمانی که مورد اعتماد مول است در ستمت ختود بتاقی متی مانت استتعفای
دعرت به ریی جمهور رلیم می اود ع ا عیین دعرت ج ی نخرت عزیر به عظایف خود ادامه می در .(
اصل 863
ریی جمهور می وان عزراء را ع کن ع در این صورخ بای برای عزیر یتا عزیتران ج یت از مولت ریی
اعتماد بگیرد، ع در صور ی که پ از ابراز اعتماد مول به دعرت نیمی از ریأخ عزیران غییر نمایت بایت موت دا از
مول اورای اسلامی برای ریأخ عزیران قاضای ریی اعتماد کن .
)اصل سابق : رر گا نخرت عزیر بخوار عزیری را ع کن ع عزیر دیگری را به جای اع برگ ین ، بای ایتن
ع ع نوب با وویب ریی جمهور باا ع برای عزیر ج ی از مول ریی اعتماد بگیرد ع در صتور ی کته پت از
ابراز اعتماد مول به دعرت، نیمی از اعضای ریأخ عزیران غییر نمای دعرتت بایت موت دا از مولت قاضتای ریی
اعتماد کن .(
اصل 86۷
رر یه از عزیران مرئو عظایف خاص خویش در برابر ریی جمهور ع مول استت ع در امتوری کته بته
وویب ریأخ عزیران می رس مرئو اعما دیگران نی ررت.
)اصل سابق : رر یه از عزیران، مرئو عظایف خاص خویش در برابر مول است، عری در اموری کته بته
وویب ریأخ عزیران می رس مرئو اعما دیگران نی ررت.(
اصل 861
علاع بر مواردی که ریأخ عزیران یا عزیری مأمور عین آیین نامه رتای اجرایتی قتوانین متی اتود، ریتأخ
عزیران حو دارد برای انواخ عظایف اداری ع أمین اجرای قوانین ع نظیم سازمان رای اداری به عضل وتویب نامته ع
آیین نامه بپردازد. رر یه از عزیران نی در ح عد عظایف خویش ع مووباخ ریأخ عزیران حو عضل آیین نامه ع صت عر
بخرنامه را دارد عری مفاد این مقرراخ نیای با متن ع رعح قوانین مخارف باا . دعرت می وان وویب برختی از امتور
مربوط به عظایف خود را به کمیریون رای مرتکل از چن عزیر عاگذار نمای . مووباخ این کمیریون را در محت عد
قتتتتتتتتتتوانین پتتتتتتتتتت از أییتتتتتتتتتت ریتتتتتتتتتتی جمهتتتتتتتتتتور لازخ الاجتتتتتتتتتترا استتتتتتتتتتت.
وویب نامه را ع آیین نامه رای دعرت ع مووباخ کمیریون رای مذکور در این اصل ، ضمن ابلاغ بترای اجترا بته ایتلاع
ریی مول اورای اسلامی می رس ا در صور ی که آنها را بر خلاف قوانین بیاب با ذکر دریل برای و ی نظر بته
ریأخ عزیران بفرستن .
)اصل سابق : علاع بر مواردی که ریأخ عزیران یا عزیتری متأمور ت عین آیتین نامته رتای اجرایتی قتوانین
می اود ریأخ عزیران حو دارد برای انواخ عظایف اداری ع أمین اجرای قوانین ع نظیم سازمان رای اداری به عضتل
وویب نامه ع آیین نامه بپردازد. رر یه از عزیران نی در ح عد عظایف خویش ع موتوباخ ریتأخ عزیتران حتو عضتل
آیین نامه ع ص عر بخرنامه را دارد، عری مفاد این مقرراخ نیای با متن ع رعح قوانین مخارف باا .(
اصل 86۹
اصلح دعاعی راجل به اموا عمومی ع دعرتی یا ارجاع آن به داعری در رر مورد، موکو بته وتویب ریتأخ
عزیران است ع بای به ایلاع مول برس . در مواردی که یرف دعوی خارجی باا ع در موارد مهم داخلتی بایت بته
وویب مول نی برس . موارد مهم را قانون عیین می کن .
اصل 8۴۱
رسی گی به ا هاخ ریی جمهور ع معاعنان اع ع عزیتران در متورد جترا ئم عتادی بتا ایتلاع مولت اتورای
اسلامی در دادگا رای عمومی دادگرتری انواخ می اود.
)اصل سابق : رسی گی به ا هاخ ریی جمهور ع نخرت عزیر ع عزیران در مورد جرائم عادی با ایلاع مول
اورای ملی در دادگا رای عمومی دادگرتری انواخ می اود.(
اصل 8۴8
ریی جمهور، معاعنان ریی جمهور، عزیران ع کارمن ان دعرت نمی وانن بیش از یه اغل دعرتی دااتته
باان ع دااتن رر نوع اغل دیگر در موسرا ی که ماخ یتا قرتمتی از سترمایه آن متعلتو بته دعرتت یت ا موسرتاخ
عمومی است ع نماین گی مول اورای اسلامی ع عکارت دادگرتری ع مراعر حقوقی ع نی ریاست ع م یریت عامل
یا عضویت در ریأخ م یر انواع مختلف ارکت رای خووصی، ج ارکت رای عاعنی اداراخ ع موسراخ برای آنتان
ممنوع است. سمت رای آموزای در دانرگا را ع موسراخ حقیقا ی از این، حکم مرتثنی است.
)اصل سابق : ریی جمهور، نخرت عزیر، عزیران ع کارمن ان دعرت نمی وانن بتیش از یته اتغل دعرتتی
دااته باان ع دااتن رر نوع اغل دیگر در موسرا ی که ماخ یا قرمتی از سرمایه آن متعلو به دعرت یا موسرتاخ
عمومی است ع نماین گی مول اورای ملی ع عکارت دادگرتری ع مراعر حقوقی ع نی ریاست ع م یریت عامل یتا
عضویت در ریأخ م یر انواع مختلف ارکت رای خووصی، ج ارکت رای عتاعنی اداراخ ع موسرتاخ بترای آنتان
ممنوع است. سمت رای آموزای در دانرگا را ع موسراخ حقیقا ی از این حکم مرتثنی است. نخرت عزیر می وان
در موارد ضرعرخ به یور موقت و ی برخی از عزار خانه را را بپذیرد.(
اصل 8۴۲
دارایی رریر، ریی جمهور، معاعنان ریی جمهور، عزیران ع رمرر ع فرزن ان آنان قیل ع بعت از خت مت،
وسط ریی قو قضاییه رسی گی می اود که بر خلاف حو، اف ایش نیافته باا .
)اصل سابق : دارایی رریر یا اعضای اورای رریری، ریی جمهور، نخرت عزیر، عزیران ع رمرر ع فرزن ان
آنان قیل ع بع از خ مت، وسط دیوان عاری کرور رسی گی می اود که بر خلاف حو اف ایش نیافته باا .(
اصل 8۴6
ار ش جمهوری اسلامی ایران پاس اری از استقلا ع مامیت ارضی ع نظاخ جمهوری استلامی کرتور را بتر
عه دارد.
اصل 8۴۴
ار ش جمهوری اسلامی ایران بای ار ری اسلامی باا که ار ری مکتیتی ع مردمتی استت ع بایت افترادی
اایرته را به خ مت بپذیرد که به ار اف انقلاب اسلامی مومن ع در را حقو آن ف اکار باان .
اصل 8۴۵
ریچ فرد خارجی به عضویت در ار ش ع نیرعرای انتظامی کرور پذیرفته نمی اود.
اصل 8۴3
استقرار رر گونه پایگا نظامی خارجی در کرور رر چن به عنوان استفاد رای صلح آمی باا ممنوع است.
اصل 8۴۷
دعرت بای در زمان صلح از افراد ع وهی اخ فنی ار ش در کاررتای امت ادی، آموزاتی، وریت ی، ع جهتاد
سازن گی، با رعایت کامل موازین ع اسلامی استفاد کن در ح ی که به آمادگی رزمی آسییی عارد نیای .
اصل 8۴1
رر نوع بهر برداری اخوی از عسائل ع امکاناخ ار ش ع استفاد اخوی از افراد آنها بته صتورخ گمااتته،
رانن اخوی ع نظایر اینها ممنوع است.
اصل 8۴۹
رفیل درجه نظامیان ع سلب آن به موجب قانون است.
اصل 8۵۱
سپا پاس اران انقلاب اسلامی که در نخرتین رعزرای پیرعزی این انقلاب رکیل ا ، بترای ادامته نقتش
خود در نگهیانی از انقلاب ع دستاعردرای آن پابرجا می مان . ح عد عظایف ع قلمرع مروعریت این ستپا در رابطته بتا
عظایف ع قلمرع مروعریت نیرعرای مرلح دیگر با أکی بر رمکاری ع رمارنگی برادرانه میان آنهتا بته عستیله قتانون
عیین می اود.
اصل 8۵8
به حکم آیه کریمه "عاع عا رهم مااستطعتم من قو ع من رباط ارخیل رریون به ع عالله ع ع عکم ع آخرین
من دعنهم لا علمونهم الله یعلمهم" دعرت موظف است برای رمه افراد کرور برنامته ع امکانتاخ آمتوزش نظتامی را بتر
ییو موازین اسلامی فرارم نمای ، به یوری که رمه افراد رموار وانایی دفاع مرتلحانه از کرتور ع نظتاخ جمهتوری
اسلامی ایران را دااته باان ، عری دااتن اسلحه بای با اجاز مقاماخ رسمی باا .
اصل 8۵۲
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس نفی رر گونه سلطه جویی ع سلطه پذیری، حفظ استتقلا
رمه جانیه ع مامیت ارضی کرور، دفاع از حقوق رمه مرلمانان ع ع خ عه در برابر ق رخ رتای ستلطه گتر ع رعابتط
صلح آمی متقابل با دع غیر محارب استوار است.
اصل 8۵6
رر گونه قرارداد که موجب سلطه بیگانه بر منابل یییعی ع اقتوادی، فررنگ، ار ش ع دیگتر ات ئون کرتور
گردد ممنوع است.
اصل 8۵۴
جمهوری اسلامی ایران سعادخ انران در کل جامعه برری را آرمان ختود متی دانت ع استتقلا ع آزادی ع
حکومت حو ع ع را حو رمه مردخ جهان می اناس . بنابراین در عین خودداری کامل از رر گونه دخارت در امتور
داخلی ملت رای دیگر، از میارز حو یلیانه مرتضعفین در برابر مرتکیرین در رر نقطه از جهان حمایت می کن .
اصل 8۵۵
دعرت جمهوری اسلامی ایران می وان به کرانی که پنارن گی سیاسی بخوارن پنا در مگر ایتن کته بتر
ییو قوانین ایران خائن ع یهکار اناخته اون .
اصل 8۵3 وظایف قوه قضاییه -
قو قضاییه قو ای است مرتقل که پرتییان حقوق فردی ع اجتماعی ع مرئو حقو بخرن به عت ارت ع
عه دار عظایف زیر است : ۱ رسی گی ع ص عر حکم در مورد ظلماخ، ع یاخ، اکایاخ، حل ع فول دعاعی ع رفتل -
خووماخ ع اخذ ومیم ع اق اخ لازخ در آن قرمت از امور حرییه، که قانون معین می کن . ۲ احیای حقوق عامته ع -
گرترش ع ع آزادی رای مررعع. ۳ نظارخ بر حرن اجرای قوانین. ۴ کرف جرخ ع عقیتب موتازاخ ع ع یتر - -
مورمین ع اجرای ح عد ع مقرراخ م عن ج ایی اسلاخ. ۵ اق اخ مناستب بترای پیرتگیری از عقتوع جترخ ع اصتلاح -
مورمین.
اصل 8۵۷
به منظور انواخ مروعریت رای قو قضاییه در کلیه امور قضایی ع اداری ع اجرایتی قمتاخ رریتری یته نفتر
موته عاد ع آگا به امور قضایی ع م یر ع م بر را برای م خ پنج سا به عنوان ریی قو قضاییه عیین می نمای
که عاریترین مقاخ قو قضاییه است.
)اصل سابق : به منظور انواخ مروعریت رای قو قضاییه اتورایی بته نتاخ اتورای عتاری قضتایی رتکیل
می گردد که بالا رین مقاخ قو قضاییه است ع عظایف آن به ارح زیر است : ایوتاد رتکیلاخ لازخ در دادگرتتری بته
ناسب مروعریت رای اصل یه ص ع پنوا ع ارم. هیه روایح قضتایی متناستب بتا جمهتوری استلامی. استتخ اخ
قضاخ عاد ع اایرته ع ع ع نوب آنها ع غییر محل مأموریت ع عیین مراغل ع رفیل آنان ع مانن اینهتا از امتور
اداری، ییو قانون.(
اصل 8۵1
عظایف ریی ریی قو قضاییه به ارح زیر است:
.۱ ایواد رکیلاخ لازخ در دادگرتری به ناسب مروعریت رای اصل یه ص ع پنوا ع ارم.
.۲ هیه روایح قضایی متناسب با جمهوری اسلامی.
.۳ استخ اخ قضاخ عاد ع اایرته ع ع ع نوب آنها ع غییر محل مأموریت ع عیین مراغل ع رفیل آنتان ع
مانن اینها از امور اداری، ییو قانون.
)اصل سابق : اورای عاری قضایی از پنج عضو رکیل می اود: ریی دیوان عاری کرور. دادستتان کتل کرتور.
سه نفر قاضی موته ع عاد به انتخاب قضاخ کرور. اعضای این اورا برای م خ پنج ستا ع ییتو قتانون انتختاب
می اون ع انتخاب مو داان بلامانل است. ارایط انتخاب اون ع انتخاب کنن را قانون معین می کن .
اصل 8۵۹
مرجل رسمی ظلماخ ع اکایاخ، دادگرتری است. رکیل دادگا را ع عیین صلاحیت آنها منوط به حکتم
قانون است.
اصل 83۱
عزیر دادگرتری مروعریت کلیه مرائل مربویه به رعابط قو قضاییه با قو موریه ع قو مقننه را بتر عهت
دارد ع از میان کرانی که ریی قو قضاییه به ریی جمهور پیرنهاد می کن انتخاب می گردد. ریتی قتو قضتاییه
می وان اختیاراخ اخ ماری ع اداری ع نی اختیاراخ استخ امی غیر قضاخ را به عزیر دادگرتری فویض کنت . در ایتن
صورخ عزیر دادگرتری دارای رمان اختیاراخ ع عظایفی خوار بود که در قوانین برای عزراء به عنوان عاریترین مقتاخ
اجرایی پیش بینی می اود.
)اصل سابق : عزیر دادگرتری مروعریت کلیه مرائل مربوط به رعابط قو قضاییه با قو موریه ع قو مقننه
را بر عه دارد ع از میان کرانی که اورای عاری قضایی به نخرت عزیر پیرنهاد می کن انتخاب می گردد.(
اصل 838
دیوان عاری کرور به منظور نظارخ بر اجرای صحیح قوانین در محاکم ع ایواد عح خ رعیه قضایی ع انوتاخ
مروعریت رایی که ییو قانون به آن محو می اود بر اساس ضوابطی که ریی قو قضاییه عیین می کن رتکیل
می گردد.
)اصل سابق : دیوان عاری کرور به منظور نظارخ بر اجرای صحیح قوانین در محاکم ع ایواد عحت خ رعیته
قضایی ع انواخ مروعریت رایی که ییو قانون به آن محو می اود بر اساس ضوابطی که اورای عاری قضایی عیتین
می کن رکیل می گردد.(
اصل 83۲
ریی دیوان عاری کرور ع دادستان کل بای موته عاد ع آگا به امور قضایی باان ع ریی قو قضاییه
با مرورخ قضایت دیوان عاری کرور آنها را برای م خ پنج سا به این سمت منووب می کن .
)اصل سابق : ریی دیوان عاری کرور ع دادستان کل بای موته عاد ع آگتا بته امتور قضتایی بااتن ع
رریری یا مرورخ قضاخ دیوان عاری کرور آنها را برای م خ پنج سا به این سمت منووب می کنن .(
اصل 836
صفاخ ع ارایط قاضی ییو موازین فقهی به عسیله قانون معین می اود.
اصل 83۴
قاضی را نمی وان از مقامی که ااغل آن است ب عن محاکمه ع ثیوخ جرخ یا خلفتی کته موجتب انفوتا
است به یور موقت یا دائم منفول کرد یا ب عن رضای اع محتل خت مت یتا ستمتش را غییتر داد مگتر بته اقتضتای
مولحت جامعه با ومیم ریی قو قضاییه پ از مرورخ با ریی دیوان عاری کرور ع دادستان کل. نقل ع انتقتا
دعر ای قضاخ بر ییو ضوابط کلی که قانون عیین می کن صورخ می گیرد.
)اصل سابق : قاضی را نمی وان از مقامی که ااغل آنرت ب عن محاکمه ع ثیوخ جرخ یا خلفی که موجتب
انفوا است به یور موقت یا دائم منفول کرد یا ب عن رضای اع محل خ مت یا سمتش را غییر داد مگر به اقتضتای
مولحت جامعه با وویب اعضای اورای عاری قضایی به ا فاق آراء. نقل ع انتقا دعر ای قضاخ بر ییو ضوابط کلتی
که قانون عیین می کن صورخ می گیرد.(
اصل 83۵
محاکماخ، علنی انواخ می اود ع حضور افراد بلامانل است مگر آن که به رخیص دادگا ، علنتی بتودن آن
منافی عفت عمومی یانظم عمومی باا یا در دعاعی خووصی یرفین دعوا قاضا کنن که محاکمه علنی نیاا .
اصل 833
احکاخ دادگا را بای مرت ع مرتن به مواد قانون ع اصوری باا که بر اساس آن حکم صادر ا است.
اصل 83۷
قاضی موظف است کواش کن حکم رر دعوا را در قوانین م عنه بیاب ع اگر نیاب با استناد به منابل معتیتر
اسلامی یا فتاعای معتیر، حکم قضیه را صادر نمای ع نمی وان به بهانه سکوخ یا نقص یا اجمتا یتا عتارض قتوانین
م عنه از رسی گی به دعوا ع ص عر حکم امتناع عرزد.
اصل 831
رسی گی به جرائم سیاسی ع مطیوعا ی علنی است ع با حضور ریأخ منوفه در محاکم دادگرتری صتورخ
می گیرد. نحو انتخاب، ارایط، اختیاراخ ریأخ منوفه ع عریف جرخ سیاسی را قانون بر اساس موازین اسلامی معین
می کن .
اصل 83۹
ریچ فعلی یا رک فعلی به استناد قانونی که بع از آن عضل ا است جرخ محروب نمی اود.
اصل 8۷۱
قضاخ دادگا را مکلفن از اجرای وویب نامه را ع آیین نامه رتای دعرتتی کته مختارف بتا قتوانین ع مقترراخ
اسلامی یا خارج از ح عد اختیاراخ قو موریه است خودداری کنن ع رر ک می وان ابطا این گونه مقترراخ را از
دیوان ع ارت اداری قاضا کن .
اصل 8۷8
رر گا در اثر فریر یا ااتیا قاضی در موضوع یا در حکم یا در طییو حکم بر مورد خاص، ضرر مادی یتا
معنوی متوجه کری گردد، در صورخ قور، مقور ییو موازین اسلامی ضامن است ع در غیر این صورخ خرارخ به
عسیله دعرت جیران می اود، ع در رر حا از متهم اعاد حیثیت می گردد.
اصل 8۷۲
برای رسی گی به جرائم مربوط به عظایف خاص نظامی یا انتظامی اعضاء ار ش، ژان ارمری، اهربانی ع سپا
پاس اران انقلاب اسلامی، محاکم نظامی مطابو قانون رکیل می گردد، عری به جرائم عمومی آنان یا جرائمتی کته در
مقاخ ضابط دادگرتری مر کب اون در محاکم عمومی رسی گی می اود. دادستانی ع دادگا رتای نظتامی، بخرتی از
قو قضاییه کرور ع مرمو اصو مربوط به این قو ررتن .
اصل 8۷6
به منظور رسی گی به اکایاخ، ظلماخ ع اعتراضاخ مردخ نریت به مأمورین یا عاح را بتا آیتین نامته رتای
دعرتی ع احقاق حقوق آنها، دیوانی به ناخ "دیوان ع ارت اداری" زیر نظر ریی قو قضاییه أسی متی گتردد. حت عد
اختیاراخ ع نحو عمل این دیوان را قانون عیین می کن .
)اصل سابق : اصل یه ص عرفتاد ع سوخ به منظور رستی گی بته اتکایاخ، ظلمتاخ ع اعتراضتاخ متردخ
نریت به مأمورین یا عاح را یا آیین نامه رای دعرتی ع احقاق حقوق آنها دیوانی به ناخ دیتوان عت ارت اداری زیتر نظتر
اورای عاری قضایی أسی می گردد. ح عد اختیاراخ ع نحو عمل این دیوان را قانون عیین می کن .(
اصل 8۷۴
بر اساس حو نظارخ قو قضاییه نریت به حرن جریان امور ع اجرای صحیح قوانین در دستگا رای اداری
سازمانی به ناخ "سازمان بازرسی کل کرور" زیر نظر ریی قو قضاییه رکیل می گردد. حت عد اختیتاراخ ع عظتایف
این سازمان را قانون عیین می کن .
)اصل سابق : بر اساس حو نظارخ قو قضاییه نریت به حرتن جریتان امتور ع اجتراء صتحیح قتوانین در
دستگا رای اداری سازمانی به ناخ "سازمان بازرسی کل کرور" زیر نظر اورای عاری قضایی رکیل می گردد. حت عد
اختیاراخ ع عظایف این سازمان را قانون معین می کن .(
اصل 8۷۵
در ص ا ع سیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان ع نرر افکار با رعایت موازین اسلامی ع موارح کرتور
بای أمین گردد. نوب ع ع ریی سازمان ص ا ع سیمای جمهوری اسلامی ایران با مقاخ رریتری استت ع اتورایی
مرکب از نماین گان ریی جمهور ع ریی قو قضاییه ع مول اورای اسلامی )رر کت اخ دع نفتر( نظتارخ بتر ایتن
سازمان خوارن داات. خط مری ع ر یب ادار سازمان ع نظارخ بر آن را قانون معین می کن .
)اصل سابق : در رسانه رای گرعری )رادیو ع لوی یون( آزادی انتراراخ ع یلیغاخ ییو موازین اسلامی بای
أمین اود. این رسانه را زیر نظر مرترک قوای سه گانه قضاییه )اورای عاری قضایی(، مقننه ع موریته ادار خوارت
ا . ر یب آن را قانون معین می کن .(
اصل یکو ع رفتاد ع ارم به موجب اصلاحا ی که در سا ۱۳۶۹ نریت به قانون اساسی صورخ گرفتته،
به قانون اساسی ارحاق ا است: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در دعازد فول مرتتمل بتر یته صت ع
رفتاد ع پنج اصل نظیم گردی ع با اکثریت دع سوخ موموع نماین گان مولت بررستی نهتایی قتانون اساستی بته
وویب رسی است در اریخ بیرت ع چهارخ آبان ما یه ر ار ع سیو ع پنوا ع ررت روری امرتی مطتابو بتا
بیرت ع چهارخ ذی ارحوه یه ر ار ع سیو ع نود ع نه روری قمری به وویب نهایی رسی .
اصل 8۷3 وظایف شورای عالی امنیت ملی -
به منظور أمین منافل ملی ع پاس اری از انقلاب اسلامی ع مامیت ارضی ع حاکمیت ملتی "اتورای عتاری
امنیت ملی" به ریاست ریی جمهور، با عظایف زیر رکیل می گرد.
.1 عیین سیاستهای دفاعی امنیتی کرور در مح عد سیاست رای کلی عیین ا از یرف مقاخ رریری. -
.2 رمارنگ نمودن فعاریت رای سیاسی، ایلاعا ی، اجتماعی، فررنگی ع اقتوتادی در ار یتاط بتا ت ابیر کلتی
دفاعی امنیتی. -
.3 بهر گیری از امکاناخ مادی ع معنوی کرور برای مقابله با ه ی رای داخلی ع خارجی.
اعضای اورا عیار ن از:
.1 رعسای قوای سه گانه
.2 ریی ستاد فرمان ری کل نیرعرای مرلح
.3 مروع امور برنامه ع بودجه
.4 دع نماین به انتخاب مقاخ رریری
.5 عزرای امور خارجه، کرور، ایلاعاخ
.6 حرب مورد عزیر مربوط ع عاریترین مقاخ ار ش ع سپا
اورای عاری امنیت ملی به ناسب عظایف خود اورارای فرعی از قییل اتورای دفتاع ع اتورای امنیتت کرتور
رکیل می در . ریاست رر یه از اورارای فرعی با ریی جمهور یا یکی از اعضای اورای عاری است که از یترف
ریی جمهور عیین می اود. ح عد اختیاراخ ع عظایف اورارای فرعی را قانونی معین می کن ع رتکیلاخ آنهتا بته
وویب اورای عاری می رس . مووباخ اورای عاری امنیت ملی پ از أیی مقاخ رریری قابل اجراست.
اصل یه ص ع رفتاد ع ارم به موجب اصلاحا ی که در سا ۱۳۶۹ نریت به قانون اساسی صورخ گرفتته، بته
قانون اساسی ارحاق ا است.
اصل 8۷۷ بازنگری در قانون اساسی -
بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در موارد ضرعری به ر یب زیتر انوتاخ متی گیترد. مقتاخ
رریری پ از مرورخ با مومل رخیص مولحت نظاخ یی حکمی خطاب به ریی جمهور موارد اصلاح یتا تمتیم
قانون اساسی را به اورای بازنگری قانون اساسی با رکیب زیر پیرنهاد می نمای :
.1 اعضای اورای نگهیان.
.2 رعسای قوای سه گانه.
.3 اعضای ثابت مومل رخیص مولحت نظاخ.
.4 پنج نفر از اعضای مول خیرگان رریری.
.5 د نفر به انتخاب مقاخ رریری.
.6 سه نفر از ریأخ عزیران.
.7 سه نفر از قو قضاییه.
.8 د نفر از نماین گان مول اورای اسلامی.
.9 سه نفر از دانرگاریان.
ایو کار ع کیفیت انتخاب ع ارایط آن را قانون معین می کنت . موتوباخ اتورا پت از أییت ع امضتای مقتاخ
رریری بای از یریو مراجعه به آراء عمومی به وویب اکثریت مطلو ارکت کنن گان در رمه پرستی برست . رعایتت
ذیل اصل پنوا ع نهم در مورد رمه پرسی "بازنگری در قانون اساسی" لازخ نیرت. محتوای اصو مربوط به استلامی
بودن نظاخ ع ابتنای کلیه قوانین ع مقرراخ بر اساس موازین اسلامی ع پایه رتای ایمتانی ع ارت اف جمهتوری استلامی
ایران ع جمهوری بودن حکومت ع علایت امر ع امامت امت ع نی ادار امور کرتور بتا ا کتاء بته آراء عمتومی ع دیتن ع
مذرب رسمی ایران غییر ناپذیر است.
اصل یکو ع رفتاد ع رفتم به موجب اصلاحا ی که در سا ۱۳۶۹ نریت به قانون اساسی صورخ گرفتته، بته قتانون
اساسی ارحاق ا است.